Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Przesunięcie
Punktemwyjścianiniejszegoopisujestzałożeniestanowiącejeden
zfundamentówgramatykigeneratywnej,mianowiciefakt,iżwtokutwo-
rzeniastrukturskładniowychelementyscalanezdanąstrukturąmogąule-
gaćPRZESUNIĘCIU.Zanimprzejdziemydokonkretnychprzykładówprzesu-
nięciaskładniowego(ang.Move)orazichgłębszejanalizy,przypomnijmy,że
podstawowastrukturazdaniaoznajmującegoprzyjętapowszechniewobec-
nymstadiumrozwojugramatykigeneratywnejwyglądawsposóbnastępu-
jący(przyczymTPoznaczazdanierozumianejakoFRAZACZASUGRAMA-
TYCZNEGO(patrz:przypis17),VPtoFRAZAWERBALNA,aDPtoFRAZA
NOMINALNA(przedimkowa)1.Poniższydiagramprzypominaodróconedo
górynogamidrzewkoipotocznieokreślanyjesttymmianem,chociażpo-
prawnieprzedstawieniestrukturyzdania(1)należyokreślićjakoznacznik
frazowy.Znaczniktenskładasięzgałęziłączącychwęzły(TP,TI,T,VP,V,
DP),akażdafrazamawewnętrznąstrukturęopartąnawystepowaniurdze-
niafrazy(elementudecydującegoojejistocieicharakterze):T-rdzeńfrazy
czasugramatycznego,V-rdzeńfrazywerbalnej,D-rdzeńfrazyprzyim-
kowej,którydokonujeprojekcji(dajezaczyndopowstaniafrazyskupionej
wokółrdzenia).Poszczególnewęzływdiagramieoznaczająwięcpozycje
rdzeniafrazy(np.:T,D,V),jejprojekcjimaksymalnej/frazowej(np.TP,VP,
DP)bądźprojekcjipośredniejTI(dlazachowaniaprzejrzystościopisu,(1c)
nieukazujeprzesunięciaargumentowegopodmiotuwramachHIPOTEZY
PODMIOTU(VISH,zob.Sportiche1988)):
(1)
a.Janczytaksiążkioreligii.
b.[TP[DPJan]T[VPczyta[DPksiążkioreligii]]]
c.
TP
DP
Jan
T
TI
VP
V
DP
czyta
książkioreligii
Powód,dlaktóregopodejściegeneratywno-transformacyjnewykorzy-
stujepojęcieprzesunięciaskładniowego,opierasięnaprzeświadczeniu,że
wzasadzieszykwyrazówwróżnegotypuwypowiedzeniachmaniejako
___
____
___
___
___
1Terminytezapożyczonesązjęzykaangielskiegoisątoodpowiednio:TensePhrase(TP),
VerbPhrase(VP)orazDeterminerPhrase(DP)(zob.również:przypis8).
12
