Book content

Skip to reader controlsSkip to navigationSkip to book detailsSkip to footer
postaćpierwotną,odnoszacąsię,wdużymuproszczeniu,doszykuwzda-
niuoznajmującym,orazwtórną,wynikającązoperacjiprzesunięcia:
(2)
a.Mariaodłożyładwieksiążkinałkę.
b.KtóreksiążkiMariaodłożyłanałkę?
Trudnobyłobyutrzymywać,żewypowiedzenia(2a)i(2b)niesązesobą
spokrewnione.Podejściegeneratywno-transformacyjneuznaje,żepokre-
wieństwotowynikazdoborujednakowychzasobówleksykalnychoraz
wspólnejczęśćderywacjiobuzdań:wprzykładzie(2b)dopełnienieczasow-
nikaodłożyćzostajeprzesuniętenapoczatekzdania,dopozycjitypowejdla
frazpytajnych.Funkcjagramatycznafraznominalnychdwieksiążkiorazktóre
książkijestidentyczna(dopełnienie),ztymtylkozastrzeżeniem,żektóre
książkijakofrazapytajnamusipodlegaćprzesunięciuwzdaniupytajnym.
Przesunięcieanalizowaćmożnaprzezpryzmatelementów,któremu
ulegają.Patrzącwtensposób,należydokonaćpodziałunaprzesunięcie
samegordzeniafrazy(ang.headmovement)orazprzesunięciefrazowe(ang.
phrasalmovement).Poniżejzilustrowanezostanąobatypytejoperacji.
(3)
a.Janekmógłbymieszkaćwstolicy.
b.GdzieJanekmógłbymieszkać?
(4)
a.Johncould
live
inthecapital.
Janmógłbymieszkaćwstolicy.
Janmógłbymieszkaćwstolicy.
b.WherecouldJohnlive?
GdziemógłbyJanmieszkać?
GdzieJanmógłbymieszkać?
c.*WherelivesJohn?
GdziemieszkaJan?
GdziemieszkaJan?
Przykłady(3-4)ilustrująkolejnoprzesunięciefrazowe(frazapytajna,
ang.wh-Phrase,patrz:(11)poniżej)orazprzesunięcierdzenia(T)(4b),ajed-
nocześnieukazująciekawążnicęparametrycznąmiędzyjęzykamipolskim
iangielskim2.Wzdaniu(3a)zakładamy,iżmamydoczynieniazkanonicz-
nymszykiemelementów,gdziepodmiotznajdujesięw(ogólnieprzyjętej)
pozycjispecyfikatorafrazyczasugramatycznego[Spec,TP],natomiastcza-
___
____
___
___
___
2Wnaszychrozważaniachwznacznejmierzeabstrahujemyodzjawiskatzw.wolnego
szykuwyrazówwjęzykupolskim,któreniemawiększegowpływunaomawianezjawisko
kontroli.
13