Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Bogacka-Osińska,Wychowanieuczniówklaspoczątkowychdlabezpieczeństwawruchudrogowym.
Teoriaipraktyka,Kraków2009
ISBN:978-83-7587-193-7,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009
18
RozdziałI.Wprowadzeniedoproblematykiwychowaniakomunikacyjnego
tezmieniająsięzależnieodepok,azatemmogąwyrażaćjakąśnormęlub
stanowićideałycharakterystycznedladanegosystemu.Poprzekroczeniu
normmoralnychpojawiająsięsankcjewpostacinaciskugrupy,poczynając
odnieaprobowaniaczyjegośzachowaniaprzezignorowaniejednostkiprzez
grupęażdowykluczeniajejzgrupy.Ichwyrazemsątakżekary,aidąc
dalej–sumienie.
Człowiekmożezmieniaćswojepodejściedonormmoralnych.Wmiarę
upływulatnastępująistotnezmianywjegopsychice,którepowodują,że
zmieniaswojedotychczasowezachowaniaoraztworzyokreślonestruktu-
rywartości.Możemywięcmówićorozwojumoralnymczłowieka,który
zaczynasięwdzieciństwieiprzebiegarównolegledorozwojufizycznego
ipsychicznego.Możnasądzić,żerozwojowifizycznemuipsychicznemu
dzieckatowarzyszyrozwójmoralny.Jestonrozumianyjakostopniowewra-
staniejednostkiwtędziedzinęspołecznejrzeczywistości,któraodnosisię
doświatawartości.
Zprzeprowadzonychbadańwynika,żetakjakwrozwojubiologicznym
ipsychicznym,takiwrozwojumoralnymdokonująsięzmianyjakościowe27.
Piagetpróbowałporównaćrozwójocenmoralnychzogólnymrozwojem
moralnymdziecka.Zaobserwował,żedziecizprzedziałuwiekowegodo
15latniejednakowowartościujątensamczyn.Świadczytoowystępowaniu
określonychfazietapówwrozwojumoralnymjednostki.
Zewzględunakształcenieetycznychzachowańwruchudrogowym
wtrosceobezpieczeństwoużytkownikówdrógszczególniedwaokresy
rozwojowepowinnybyćbranepoduwagę.
Pierwszestadium,określanezaJ.Piagetemjakostadiumrealizmu
moralnegolubmoralnościwymuszonej,tzw.heteronomii,cechujesię
skłonnościąjednostkidoautomatycznegoposłuszeństwawobecreguł,bez
rozumowanialubocenianiapewnychnormizasadpostępowania,ponieważ
stoizanimiautorytetrodziców,nauczycieliiinnychosób28.Wtymstadium
rozwojudziecioceniajączyny,biorącpoduwagękonsekwencje,anieukry-
tezanimimotywydziałania.
DrugiestadiumnazywanejestprzezPiagetamoralnościąwspółpracy.
Wtymokresietypowedladziecijestposzanowaniereguł,interioryzacja
norm,rozwójumiejętnościdokonywaniaocenypostępowaniainnychze
względunamotywy,intencje,anietylkokonsekwencje.Dzieckowwieku
27J.Piaget,Rozwójocenmoralnychdziecka,Warszawa1967;N.Bull,Moraleducation,Bever-
lyHills1969;L.Kohlberg,Developmentofmoralcharacterandmoralideology[w:]M.L.
Hofman,L.W.Hofman(red.),Reviewofchilddevelopmentresearch,t.1,NewYork1964;
L.Kohlberg,Tephilosophyofmoraldevelopment,NewYork1981;A.Gołąb,Przejawy
rozwojumoralnegojednostki[w:]H.Jankowski(red.),Etyka,Warszawa1973,s.141.
28K.Dunaj-Nowakowa,Kształtowaniepojęćspołeczno-moralnychuczniówklasmłodszych,
Kraków1991,s.53–63.
