Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Suwerenność
Suwerenność
47
Niewielemiejscamożnatupoświęcićsuwerenności.Zpewnościąnazbytmało,
zarównozewzględunaznaczenieorazzłożoność,jakispornośćwocenach.Kil-
komapytaniamijejistotniedotyczącymibędziemożnazająćsiępodczasomawiania
perspektywwspółczesnejglobalizacji.ZacząćmożnaodJeanaBodina,pomijając
starożytnośćiśredniowiecze.
Bodin(1530–1596)jestautoremSześciuksiągoRzeczypospolitej,wydanych
w1576r.(wyd.polskie1958).Wbrewtytułowijestonzwolennikiemmonarchii,oce-
niającjąwyżejoddemokracjiiarystokracji.Bezwzględunato,dokogonależy,akto
jestdepozytariuszem,Hsuwerenność,[ł]władzarozkazywania[ł]jestabsolutną
inieustającąwładzą,[ł]niejestograniczonaanicodowładzy,anicodozakresu,
anicodopewnegoczasu”.Zasadnejestwidziećjąjakoabsolutną,trwałą,wieczną,
niepodzielnąinieograniczoną(Bodin1958,88–95).
WopiniiBodinaHtenjestwpełnisuwerenny,ktojestzależny,poBogu,jedynie
odswegomiecza”.Piszepodczaswielkiejzmiany,oczymświadczyprzywoływa-
niezarównoBoga,jakimiecza.Nieprędkoukształtujesięmonarchiaabsolutna
weFrancjiiwinnychkrajach.Pozornieniczymnieskrępowana,żadnymiprawami
wcześniejustanowionyminieograniczona,zależnajedynieodchwilowegopragnienia
sprawującegoją,władzapodlegaprawomBogainatury.WsparciaBodinszuka
uśredniowiecznegopapieżaInnocentegoIVzXIIIw.(Bodin1958,148,104–105).
Wpraktycesuwerennośćobejmuje1)prawodawstwo,2)decyzjeowojnie
ipokoju,3)powoływaniegłównychurzędników,4)orzekaniewostatniejinstancji,5)
prawołaski,6)wiernośćihołdlenny,7)prawobiciamonetyi8)prawonakładania
daninipodatków(Bodin1958,183–219).
Wprowadzenieideisuwerennościwżyciezależałonietyleodmiecza,który
przestawał,wrazzinnymiśrodkamiwalki,byćużytecznym.Równieżiproca,wjęzyku
francuskifronde,byłabroniąprzegranych.Wymagałoonorewolucjimilitarnej,zktó-
rejmogłoskorzystaćipodołaćjejwymaganiomtylkoscentralizowanepaństwo.
Rewolucjataka,zwłaszczaartyleria,piechotauzbrojonawbrońpalną,zupełnie
nowegorodzajutwierdzestwarzałyzupełnienowyukładsił.
Pojęciesuwerennościmawieleznaczeń.StephenD.KrasnerwksiążceSove-
reignty:OrganisedHipocricyproponujeodrębnetraktowanie1)międzynarodowej
suwerennościprawnej,2)suwerennościwestfalskiej,3)suwerennościwewnętrznej
i4)suwerennościwspółzależności.Pierwszadotyczypraktykiwzajemnegouzna-
waniaswoichprawprzezniezależnebyty[entities]terytorialne,czyliinnepaństwa.
Wartododać,żewgręwchodzirównieżuznawaniepośrednio,przezorganizacje
państw,obecnieOrganizacjęNarodówZjednoczonych.Suwerennośćwestfalska
mówioorganizacjipolitycznej,którawykluczazestrukturwładzynadanymteryto-
riumaktorówzewnętrznych.Suwerennośćwewnętrznadotyczyformalnejorganizacji
władzypolitycznejizdolnościwładzypublicznejdosprawowaniaskuteczniekontroli
wobrębiegranic.Wreszciewostatnimprzypadkuchodziozdolnościregulowania
strumieniinformacji,idei,towarów,ludzi,zanieczyszczeńlubkapitałuprzekracza-
jącychgranice.
