Содержание книги
перейти к управлению читателемперейти к навигацииперейти к деталям бронированияперейти к остановкам
1l
$nnINIdolsNI-SlyczyØsNI
Afrykanistazaznacza,żeczasamitrudnojestrozpoznaćprzysłowie
pośródinnychlapidarnychwypowiedziczyzdaniauogólniającego.Pod-
kreśla,żenostatecznywerdyktwydajetuzawszespołeczność”12.
Pozakwestiąznaczenia,kontekstówkulturowychialegoryczności
przysłów,wartowspomniećoproblemachdotyczącychsposobówich
badaniaiklasyfikacji.JulianKrzyżanowskiwprzedmowiedoopraco-
wania:Mądrejgłowiedośćdwiesłowie13podajedwiekategorieosób,któ-
renaprzestrzenidziejówzajmowałysiępolskimiprzysłowiami,dzieląc
jenazbieraczyibadaczy.Toznaczynatych,którzyzapisującsentencje,
ograniczalisiędoichrejestracji,grupującjetylkowosobnezespołyzna-
czeniowe,itych,którzywykorzystującwiedzęzzakresuliteraturyludo-
wejipięknejorazmateriałyetnograficzne,każdązparemii14uzupełniali
odnośnymwytłumaczeniemjejsensuikontekstuużycia15.Jednocześnie
podogólnympojęciemnprzysłowia”autorrozumienietylkoprzysło-
wianwłaściwe”,czylite,którezwanoniegdyśprzypowieściami,aletak-
żenprzysłowianiewłaściwe”,czylitakie,któreposiadajątylkoniektóre
zjegopięciupodstawowychcech16,amianowicieaforyzmy,maksymy
itd.17Wartoteżpamiętać,żeprzysłowiaodaforyzmówwyróżnia,we-
długniektórychautorów,ichanonimowość,comapoświadczaćichfolk-
lorystycznąnaturę.
12Ibidem.
13J.Krzyżanowski,Odautora,w:Mądrejgłowiedośćdwiesłowie.Pięćcenturyi
przysłówpolskichidiabelskituzin,t.1,PIW,Warszawa1975,s.14-16.
14Paremietoprzysłowiaisentencje.Ogrupachtematycznychwspominatakże
J.Różański,jestonjednakzdania,żenzmiennośćprzysłowia,jegoużywaniewróżnych
nowych,niekiedyzaskakującychsytuacjach,zdajesięłamaćwszelkiepróbyostateczne-
gouporządkowania”.J.Różański,op.cit.,s.66.
15ZaprekursorapolskiejparemiologiiuznajesięKazimierzaWładysławaWójcic-
kiego.TenXIX-wiecznyerudytaibadaczpolskiejkulturybyłautoremwieluopraco-
wańpoświęconychprzysłowiom.Interesująceosiągnięciazarównowparemiografii,
jakiparemiologiisątakżeudziałemOskaraKolberga,którywswoichdrukowanych
zażyciapracachumieściłponad2700przysłów.Por.O.Kolberg,Dzieławszystkie,t.60,
Przysłowia,PTL,Wrocław-Poznań1967.Por.także:St.Świrko,Wstęp,w:O.Kolberg,
Dzieławszystkie,t.60,Przysłowia,s.IX-X.
16Mowaowspomnianychpowyżej:alegoryczności,obrazowości,dydaktyzmie,
trwałościipowszechności.
17J.Krzyżanowski,Nowaksięgaprzysłów,s.IX.
