Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uniwersalnywymiarirolasumieniawtrudnychsytuacjachmedycznych
zjawia,zawszemicośodradza,cokolwiekbymprzedsiębrał,
aniedoradzaminigdy”35.nGłos”,októrymmówiSokra-
tes,jestgłosemsynderezy,czyliprasumienia,definiowanego
jakowrodzonasprawnośćrozumu,praktycznieumożliwia-
jącapoznanieistosowanienakazówprawanatury36.Akcent
położonyjesttujednaknaunikaniezła,ponieważnasze
sumienienieostrzeganasprzeddobrymi,aleprzedzłymi
uczynkami37.
Ogólniefilozofiastarożytnawskazujenarozum,który
wyróżniaczłowiekawśródinnychstworzeń,uważasiębo-
wiem,żegodneżycietożyciewzgodzieznaturączłowieka,
atąjestjegorozumność.Wstarożytnościpochwałarozumu
jestwięcpochwałąsumienia38.Arystotelestwierdzi,żeczło-
wiekwinienrealizowaćswojąrozumność,będącąjegonaturą,
dziękiczemuzdobędziemądrość,moralnośćwpostępowaniu
orazgodność.Wedługfilozofanajgorszajestbowiemuzbro-
jonanieprawość.Gdyczłowiekwchodziwżycie,wyposażony
jestwbroń,czylizdolnościumysłoweimoralne,atemogą
zostaćspożytkowanienietylkowgodziwysposób.Arystote-
lesuważawięcczłowiekabezpoczuciamoralnegozanajnie-
godziwszeinajdzikszestworzenie39.RównieżSenekazwraca
uwagęnakoniecznośćkształtowaniaswojegosumienia.Pisze:
nNajwiększymwładztwemjestwładztwonadsamymsobą”40.
Kantzauważarolęautonomicznegorozumuwkształto-
waniuetycznychpostawczłowieka.Jednocześniepodkreśla
apriorycznycharaktersumienia,twierdzibowiem,żesumie-
niejestczystąwiedząrozumowąopowinnościachmoral-
35
Platon,ObronaSokratesa.W:Platon.Dialogi.UniaWydawniaczaVerum.Warszawa
2007.
36
EncyklopediaPWN.http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/3982066/syndereza.html.
[Dostęp:05.2012].
37
J.Zatorowski.Koncepcjasumieniaijegofunkcjiwujęciuwspółczesnychtomistów
polskich:pochwałasumienia.ProFideRegeetLege.2008;1:136–139.
38
39
Tamże.
Arystoteles.Polityka.PWN.Warszawa2002:18–19.
40
Seneka.ListymoralnedoLucyliusza.PWN.Warszawa1961:604.
·16·
