wcześniewośrodkachchorasańskich,anastępnieudałsięwpodróżnaza-
chód.Tewyprawywposzukiwaniutradycjitrwałycałeżycie,odwiedził
podczasnichgłówneośrodkiislamskiejtradycjiwIraku,Syrii,Egipcie,
oczywiścietakżenaPółwyspieArabskim(Melchert2014:377-407).Nadłu-
żejzatrzymałsięwEgipcie,skądmusiałjednakprzenieśćsięzpowodupro-
blemówzkonkurencjąinnychuczonych.Istniejąróżnewersjedotyczące
miejscajegośmierci–Mekka,Ramla,atakżeDamaszek.Zgodnieztąostat-
nią,miałumrzećw915rokuzpowoduranodniesionychwWielkimMecze-
cieUmajjadów,gdziezostałpobity(jakoprzeszłoosiemdziesięcioletnista-
rzec)przeztłumprzysłuchującysięjegokazaniu,wktórymzbytpochlebnie
wypowiedziałsięnatematAlego,aniewspomniałnicoBanuUmajja(Dann
2015:1-2).Zgodniezinnąwersją–zabiligocharydżyci
7
.Takczyinaczej–
większośćtradycyjnychnauczycieliuważała,żeopróczzdobycialauruwy-
bitnegouczonego,Nasa’izostałrównieżmęczennikiem.As-Sunanal-Sughra
to,jaksamanazwawskazuje(ZwięzłaSunna),skrótgłównegodziełabadacza
–As-Sunanal-Kubra(WielkiejSunny),składającasię,wzależnościodwy-
daniazpięćdziesięciujedenlubpięćdziesięciudwóchksiąg.Sughra,inaczej
zwanaAl-Mujtabą(Wyborem)zawierabliskopięćtysięcytrzystahadisów,
jednakżetreśćwiększościznichpowtarzasięconajmniejdwukrotnie.Księ-
gauznawanajestzanajbardziejwiarygodnąpodwóchjużtuwymienionych,
należącychdoSahihain,chociażniektórzywspółcześniinterpretatorzyuwa-
żajątodziełozasprzyjająceAlemuiszyitom
8
(Sardar2012).
NastępnymChorasańczykiemnanaszejliście,chociażjegodziełonie
zdobyłotakiegopoważaniajakdotychczaswymienione,byłAbucIsaMu-
hammadal-Tirmizi,zwanyrównieżImamemal-TermezimlubTirmisim.
Urodziłsiępomiędzy824a826rokiemwTermezwChorasanie(dzisiejszy
południowyUzbekistan),istniejąjednakwersje,zgodniezktórymijego
miejscemurodzeniabyłasamaMekka,aprzyjśćnaświatmiałkilkalat
wcześniej–w821r.(Siddiqi1993:64).JegodziadpochodziłzMerwu,był
zpochodzeniaPersem.Tirmizi,podobniejakwcześniejwymienieni,odbył
7
Charydżyci–reprezentancitrzeciego,oboksunnitówiszyitów,odłamuwewczesnym
islamie,odrzucającyarbitrażpodSiffin.Uważali,żenieprzestrzeganiezasadislamuczyni
zpowrotemniewiernym,natomiastwalkęzodstępcami(takimi,jaknp.MucawijaibnAbi
Sufjan)należyprowadzićażdozwycięstwa,niegodzącsięnażadnekompromisy.Odrzucali
równieżpogląd,zgodniezktórymdoprzewodzeniakalifatempredestynowanisąprzedsta-
wicieleniektórychspośródarabskichrodów–wgnichkażdyprawowiernymuzułmanin
mógłpełnićtęfunkcję.Byłtowięcjedenznajbardziejfanatycznienastawionychdolitery
prawa,atakżeegalitarnychruchówwokresiekształtowaniasięreligiiipaństwowościmu-
zułmańskiej.
8
Szyici–jedenztrzechnajważniejszychnurtówislamu,związanypoczątkowoprzede
wszystkimzzięciemMuhammada,AlimibnAbiTalibemijegosynami–HasanemiHusaj-
nem,czyliimamami(wzależnościododłamu-późniejbyłojeszczedwóch,czterechlub
dziewięciuimamów).Posiadająwłasnezbioryhadisów,zwaneCzteremaksięgami.
17