Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Miastowświeciedyskursów
KADjestanaliząprocesówspołecznych,skupiającąsięgłównienaich
wymiarachsemiotycznych-innymisłowy,jesttosemiotycznynpunkt
wejścia”wprocesyspołeczne,któresąwewnętrznieukonstytuowanejako
dialektycznerelacjemiędzyposzczególnymielementamispołecznymi,
obejmującymidyskurs(Fairclough,Duszak,2008:15).
OglobalnycharakteranalizysemantycznejdopominasiętakżeTeunA.van
Dijk.Dlategoteżnależywniejuwzględnićkolejnekategoriewykorzystywane
wanaliziedyskursu:stylorazgatunek.PisałbowiemJ.Bartmiński:
Styljestnietylkozjawiskiempowierzchniowym,dotyczynietylkoform
wyrazu,aletkwiwgłębszejwarstwiejęzyka,wsferzeznaczeńisposobie
postrzeganiarzeczywistości,sięgasferyzachowańczłowieka(Bartmiński,
1993:116).
Specyfikaodniesieńdyskurs–gatunek–stylpoleganatym,żesytuowane
napoziomieabstrakcjiaktualizująsięwkonkretnychtekstach,sąuznawaneza
obligatoryjnewyznacznikitekstu(każdytekstjestnosadzony”wdyskursie/ach,
gatunku/achorazstylu/ach)2.
Bezwzględunato,czyprzyjmiemysemiotyczną(Mayenowa,1974;Woj-
tak,20113),kulturową(Bartmiński,2003)4czykompetencyjnądefinicjęstylu
(Gajda,1982)5,jegotekstoweeksponentybędąpomocnewokreśleniupozycji
nadawcyorazprzyjmowanegoprzezniegopunktuwidzenia.Posłużątakżedo
odpowiedzinapytanieosposobyobrazowaniamiastawodmiennychsytuacjach
społecznychitypachprzekazów,awkonsekwencji-różnychtypachdyskursu.
Sferęznaczeńdyskursuprofilujątekstyuwarunkowanegatunkowo.Ourzeczy-
2Relacjemiędzytymikategoriamisąróżnieinterpretowanewliteraturzeprzedmiotu.Bli-
skiejestmiujęcieB.Witosz,którapostrzegajewkategoriachwzajemnychodniesieńiuwarun-
kowań,awięcopowiadasiędlatychrelacjizamodeleminterakcji(2012),orazM.Wojtak(2011),
którałączytepojęciawkolekcję.
3Badaczkapodpojęciemstylurozumienmagazyn[ł]konwencjiiśrodków,zktóregoczer-
pienadawca,chcącswojejwypowiedzi(konkretnejmanifestacjitekstowej)nadaćstosownąfor-
mę”(Wojtak,2011:73).
4Por.:nBędęrozumiećprzezstylponadtekstowąstrukturęznakową,wktórejstronązna-
czoną(signifé)sąuporządkowanewpewiensposóbwartości,astronąznaczącą(signifant),czyli
eksponentamitekstowymitychwartości,sąelementyjęzykaprzynależnedoróżnychpoziomów
jegostruktury(fonologiczne,morfologiczne,leksykalne,składniowe,semantyczne,tekstowe)”.
Por.:(Bartmiński,1981:32).Uczonypodpojęciemwartościchcewidziećtakiekategorie,jak:
intencja,wizjaświata,wiedzaoświecie,przyjętytypracjonalnościorazsystemaksjologiczny
(Bartmiński,1990:116).
5Por.:n[Styl-B.D.]tosystemistotnychwłaściwościznaczeniowychiformalnych,zrelatywi-
zowanychdoświadomościnadawcy(jegokompetencjiznakowej,wiedzyprzedmiotowej,wiedzy
oodbiorcy,celu,dyrektywnychregułwykonawczychorazprzekonańaksjologicznych”(Gajda,
1982:69).
