Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Zamiastwstępu:Obecnośćromantyzmu
nej2,wponowoczesnychrealiachistnienianieprzystającychdosiebie
obiegów3:kulturywysokiej,będącejkulturąniszową,któraprzestała
taksilnierezonowaćjakoddziaływaładoroku1989,takjakpotrafi
toczynićobecniewświadomościpowszechnejkulturamasowa,po-
pularna?Innymisłowy:jeślinawetromantyzmjesttradycjąnsilną”
wkulturzewysokiej,toczyteżjesttakąwkulturzemasowej?In-
tuicyjnaodpowiedźjesttuoczywiścieróżnadlatychobiegów.Oile
wkulturzewysokiej,wniszach,nanwyspach”4odnajdziemyliczne
iintrygującenawiązaniadotradycjiromantycznej,otylemożnazary-
zykowaćtwierdzenie,żewobiegumasowymromantyzmwieszczów
jestzapewnesłabiej1dużosłabiej1obecny.Tozresztątematna
osobnerozważania.Przedstawianewniniejszejksiążceinterpretacje
dotycząkulturyzwanejniegdyśwysoką,dziś1lepszymokreśleniem
byłobypojęciekulturyniszowej,mniejnacechowaneaksjologicznie,
bardziejnatomiastopisowo.Oczywiście,niejestkulturapolskaza-
klętawyłącznieprzezromantyzm,aleniewątpliwiewkulturzezwanej
doniedawnawysokątoromantyzmjestnsilną”1wsensienietylko
2Stosowanetukategorieopisukulturynaszejwspółczesnościpochodzązróżnych
prac.WobszernymstudiumTeresyWalasKulturapolskapokomunizmie—między
kulturąsocjalistycznąapostmodernizmemznalazłasięistotnakonstatacja,rysowana
wramachmodelowejsytuacji,wjakiejzdaniembadaczkiznalazłasiękulturapolska
poroku1989,rozpięta1zjednejstrony1międzypragnieniemodtworzeniamoder-
nistycznegokanonu,poszerzonegootetreści,którebyłyzewzględówcenzuralnych
nieobecnewPRL-ua1zdrugiejstrony1podnaporemdehierarchizującychwswej
istocieprocesówkulturymasowej.Wtejsytuacji1uniwersumkulturynarodowej
straciłoswąstabilność,ujawniłasięspołecznaobojętnośćnatreścikanoniczne(kanon
narodowy)wrazzprocesemdyferencjacjiirozpraszania.Miałomiejsceprzejścieod
kulturymonocentrycznejdokulturypolicentrycznej:współwystępowanieoboksiebie
nisziobiegów.Zob.T.Walas,Kulturapolskapokomunizmie—międzykulturąso-
cjalistycznąapostmodernizmem,[w:]ead.,Zrozumiećswójczas.Kulturapolskapo
komunizmie—rekonesans,Kraków2003,s.129–150.
3Zob.dwiediagnozyzmienionejsytuacjikulturyporoku1989,obiepochodzące
zlatdziewięćdziesiątychXXwieku,czynionewięcnnagorąco”1iwartododać,żedo
dziśinspirująceinterpretacyjnie:J.Sławińskiego,Zanikcentrali,nKresy”1994,nr18
orazJ.Jarzębskiego,Wartościowaniewsiecikultury,nZnak”1998,nr7.Propozycję
syntezyprzedstawiłwswejksiążceP.Czapliński,Powrótcentrali.Literaturawnowej
rzeczywistości,Kraków2007.
4NawiązujętuoczywiściedopropozycjiCz.Miłoszaztytułowegoesejuzjego
książkiŻycienawyspach,Kraków1994.
