Book content
Skip to reader controlsSkip to navigationSkip to book detailsSkip to footer
ProtokołyposiedzeńSenatu
UniwersytetuPoznańskiego
1919-1939
TomI
19VI1919-17VII1925
Hey, are you still there?
We have noticed your long inactivity. P.S. You will gain longer access to publications by clicking the MYIBUK SHELF button in the Information tab.
Protokoły posiedzeń Senatu Uniwersytetu Poznańskiego 1919-1939, Tom I, 19 VI 1919-17 VII 1925
Książka stanowi pierwszy tom wydawnictwa źródłowego, zawierającego Protokoły Posiedzeń Senatu Uniwersytetu Poznańskiego z pierwszych lat działalności poznańskiej uczelni. Okazją do wydania źródeł jest przypadający w roku 2019 jubileusz stulecia powstania Uniwersytetu Poznańskiego, który zbiega się z jubileuszem odzyskania polskiej państwowości po I wojnie światowej. Opracowanie zawiera Protokoły Posiedzeń Senatu Uniwersytetu Poznańskiego z lat 1919-1925. Są to lata rektoratu lekarza i społecznika – profesora Heliodora Święcickiego, który w okresie od 5 IV 1919–2 X 1923 r. był wybierany na tę funkcję aż sześciokrotnie, prawnika – profesora Zygmunta Lisowskiego (23 X 1923–31 VIII 1924 r.) oraz slawistę i językoznawcę – profesora Stanisława Dobrzycki (1 IX 1924–31 VII 1925 r.). Obrazują okres burzliwego i dynamicznego rozwoju w dziejach uczelni. Uniwersytet Poznański był jednym z 6 uniwersytetów działających w II Rzeczypospolitej, stopniowo zdobywał autorytet w społeczeństwie, w nauce krajowej i światowej. Był także ośrodkiem polskiej myśli zachodniej oraz badań niemcoznawczych w Polsce. Przyznał również pierwsze doktoraty honoris causa: Marii Skłodowskiej-Curie (1922), Romanowi Dmowskiemu (1922), prof. Józefowi Rivolemu (1922), Ferdynandowi Fochowi (1923), Heliodorowi Święcickiemu (1923), Janowi Ignacemu Paderewskiemu (1924 r.), Edwardowi Mandell Hause’owi (1924) oraz Oswaldowi Balzerowi (1925). Publikowane w niniejszym tomie Protokoły Posiedzeń Senatu z lat 1919-1925 stanowią cenny materiał źródłowy do badań nad najstarszym okresem w dziejach Uniwersytetu Poznańskiego. Dokumentują m.in. proces tworzenia kolejnych wydziałów uniwersyteckich i ich przekształcenia, zabiegi władz rektorskich o utworzenie Wydziału Teologicznego, aż po wypracowanie optymalnej struktury Uniwersytetu w 1925 r. Liczne protokoły obrazują też prace nad uchwaleniem statutu UP, statutu Biblioteki Uniwersyteckiej, organizacją drukarni uniwersyteckiej, organizacją Powszechnych Wykładów Uniwersyteckich. Przedstawiają zmianę nazwy Uniwersytetu z Wszechnicy Piastowskiej na Uniwersytet Poznański (1920 r.). Protokoły z pierwszych i kolejnych lat funkcjonowania UP obrazują także szczegółowo zmagania władz Uniwersytetu z problemami kadrowymi, lokalowymi, finansowymi, a także studenckimi. Przedstawiono 281 (1–281) dokumentów obejmujących Protokoły Posiedzeń Senatu Uniwersytetu Poznańskiego z okresu 19 IV 1919 do 17 VII 1925 roku. Jest to okres szczególnie ważny dla dziejów Uniwersytetu Poznańskiego. Początkowo Uczelnia miała tylko 2 wydziały: Filozoficzny i Prawny, który w 1921 r. zmienił nazwę na Prawno-Ekonomiczny. Bardzo szybki rozwój spowodował jednak, że już w roku 1921 Uniwersytet posiadał następujące Wydziały: Prawno-Ekonomiczny, Lekarski, Filozoficzny, Rolniczo-Leśny i Teologiczny (który, mimo wysiłków władz rektorskich, nie powstał). Już w pierwszych latach funkcjonowania na czterech wydziałach Uniwersytetu Poznańskiego działalność dydaktyczną rozwijało kilkanaście kierunków studiów. W roku 1925 liczba wydziałów na UP, na skutek podziału Wydziału Filozoficznego na Wydział Humanistyczny i Matematyczno-Przyrodniczy, wzrosła do pięciu. Od tej pory aż do roku 1939 Uniwersytet tworzyły Wydziały: Prawno-Ekonomiczny, Lekarski, Humanistyczny, Matematyczno-Przyrodniczy i Rolniczo-Leśny. W ramach poszczególnych wydziałów funkcjonowało 99 katedr i 107 zakładów naukowych, które zatrudniały kilkuset pracowników naukowo-dydaktycznych, w tym ok. 100 profesorów. W całym okresie międzywojennym prace na poznańskim uniwersytecie podjęło ok. 166 profesorów różnych specjalności. Senat Uniwersytetu stanowił najwyższą władzę samorządową uczelni. Do zakresu jego działania należały: uchwalanie statutu i budżetu uczelni, zatwierdzanie wniosków rad wydziałów w sprawie powoływania profesorów zwyczajnych, nadzwyczajnych i honorowych oraz docentów i przedstawianie ich Ministerstwu WRiOP, a także nadawanie honorowych stopni naukowych, jak również uchwalanie wniosków dotyczących usuwania profesorów z katedr. Do obowiązków senatu należało także uchwalanie wniosków dotyczących tworzenia i zamykania wydziałów, oddziałów, zakładów, biur i nowych katedr, jak również przyjmowanie sprawozdań dziekanów z działalności poszczególnych wydziałów. Senat zatwierdzał regulaminy rad wydziałowych, rozstrzygał także, czy dane przedmioty mogą być wykładane w języku obcym. Do zadań senatu należało ponadto zarządzanie majątkiem własnym uczelni, a także mianowanie i usuwanie urzędników, dbałość o sytuację ekonomiczną studentów itp. Protokoły Posiedzeń Senatu UP za okres 1919–1939, liczące łącznie ponad dwa tysiące stron rękopisów i maszynopisów, zgromadzone są w Archiwum UAM. Stanowią bardzo ważne źródło do badania dziejów Uniwersytetu w pierwszych dwudziestu latach jego działalności. Planowana edycja źródłowa obejmować będzie łącznie 3 tomy. Pierwszy z nich obejmie Protokoły Posiedzeń Senatu Uniwersytetu Poznańskiego od powołania Uniwersytetu do ukształtowania się podziału uczelni na 5 wydziałów, czyli lata 1919/1920–1924/1925. Drugi tom zawierać będzie protokoły obejmujące lata akademickie 1925/1926–1932/1933, czyli do zmiany pierwszej ustawy o szkołach akademickich z roku 1920. Ostatni, trzeci tom źródeł obejmie protokoły z lat 1933/1934–1938/1939, czyli okres obowiązywania nowej ustawy o szkołach akademickich z 15 marca 1933 r. aż do wybuchu II wojny światowej. Wydanie protokołów drukiem z okazji Jubileuszu Uniwersytetu ma celu nie tylko upowszechnienie źródeł do dziejów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i innych poznańskich uczelni wywodzących się z Uniwersytetu Poznańskiego, jak Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego, Uniwersytet Przyrodniczy oraz Akademii Wychowania Fizycznego, ale także fizyczne zabezpieczenie dla przyszłych pokoleń badaczy najstarszych materiałów archiwalnych do dziejów UAM i pozostałych uczelni.
Author: Anna Domalanus, Irena Mamczak-Gadkowska, Monika Sak, Aleksandra Wysokińska
Price
8.50zł