Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Afrykańskiegranice
niemzmiennościpotrzebiinteresówposzczególnychpaństwtworzącychtensys-
temorazrólmiędzynarodowychprzeznieodgrywanych.Naprocestenwpływały
takżezmianyzachodzącewotoczeniumiędzynarodowym,azwłaszczaewolu-
cjapolitykiprowadzonejwobecAfrykiprzezmocarstwazaangażowanenakon-
tynencie.Równoleglezachodziłyprocesyzmianwpercepcjihierarchiizagrożeń
dlastabilnościibezpieczeństwawAfryce,cobyłoodzwierciedleniemzjednej
stronyprzemianzachodzącychwafrykańskimsystemieregionalnym,zdrugiej
-kształtowaniasięnowychkoncepcjiafrykańskiegobezpieczeństwa.Niniejszy
rozdziałprzedstawiazarównonajważniejszeczynnikileżąceuźródełzagrożeń
dlategożbezpieczeństwa,jaki-wostatniejczęści-ewolucjęichpostrzegania.
33
1.1.AFRYKAŃSKIEGRANICE
JednąznajważniejszychkonsekwencjikolonializmuwAfrycebyłoukształ-
towaniewspółczesnejmapygeopolitycznejkontynentu.Historiaprzedkolonial-
napozostawiłaposobiewieleśladówwskazującychnaistnieniezróżnicowanych
formorganizacjiżyciaspołeczeństwafrykańskich,począwszyodsłabozorgani-
zowanychstrukturplemiennych,ażdoskomplikowanychorganizmówpaństwo-
wychcharakteryzującychsięwysokimpoziomemsprawnościwregulowaniu
różnychaspektówżyciaspołeczno-politycznego1.Procesyprzemianspołecz-
nychipowstawaniawyżejzorganizowanychjednostekpolitycznychnajpraw-
dopodobniejprzyniosłybyinatymkontynencieukształtowaniesięjakiejśformy
regionalnegosystemupaństw.Procesewolucjispołecznościafrykańskichzostał
jednakbrutalnieprzerwanyprzezpodporządkowanieobcymwpływompolitycz-
nym,gospodarczymikulturowym.Trwającaodepokiwielkichodkryćgeogra-
ficznychpenetracjakontynentuafrykańskiegoprzybrałanasilewdrugiejpoło-
wieXIXwieku,kiedytomocarstwaeuropejskie,poszukującnazewnątrzźródeł
wzrostuwłasnejpotęgipolitycznejigospodarczej,doprowadziłydoprawiecał-
kowitegopodporządkowaniaAfryki2.Procesypodbojumiałybardzozróżnico-
wanycharakter-zbrojnyipokojowy,alewobuprzypadkachprowadziłydona-
rzuceniaspołeczeństwomafrykańskimnowychsystemówpolitycznych,wswej
istocieitreścioznaczającychkolonialnądominację.Mocarstwaeuropejskie,ry-
walizujączesobąoafrykańskieterytoria,dokonaływkonsekwencjipodziału
kontynentunastrefywpływów,tworzącnowejednostkigeopolityczne.Ichkształt
1PrzedkolonialnąhistorięAfrykiszczegółowoprzedstawiaopracowaniegrupypolskichhistoryków
afrykanistów:MichałTymowski(red.),HistoriaAfryki:dopoczątkuXIXwieku,ZakładNarodowyim.
Ossolińskich-Wydawnictwo,Wrocław1996.CharakteriistotępaństwawAfryceprzedkolonialnej
omawiawswojejpublikacjiMichałTymowski,PaństwaAfrykiprzedkolonialnej,FundacjanarzeczNa-
ukiPolskiej,Wrocław1999.Taostatniapracazawieratakżeobszernąbibliografięzagadnienia(s.185-
209).Zob.też:JanVansina,KingdomsoftheSavanna,UniversityofWisconsinPress,Madison1966.
2Szerzejzob.RudolfvonAlbertini,AlbertWirz,EuropeanColonialRule,1880-1940:TheImpact
oftheWestonIndia,SoutheastAsia,andAfrica,GreenwoodPress,Westport1982,s.227-487;HenkL.
Wesseling,DivideandRule:ThePartitionofAfrica,1880-1914,Praeger,Westport1996.
