Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Magnateria
P
ciażformalnieniezostaławyodrębnionazwarstwyszlacheckiej,wywarłaostateczniedecydującywpływ
olskaarystokracja,wczasachIRzeczypospolitejmagnateria,ajeszczewcześniejmożnowładcy
,cho-
nalosykraju.OilejejrolawwiekachśrednichizaczasówwczesnychJagiellonówbyłajeszczeograniczo-
na,otylezczasemobserwujemywzrostznaczeniamagnaterii.SzczególniejesttowidocznewXVIIiXVIII
wieku,kiedytoskupiławswoichrękacholbrzymiemajątkiijeszczewiększąwładzę.Wzrostznaczeniama-
gnateriijestzwiązanyzestopniowymosłabieniemwładzycentralnejzaczasówkrólówelekcyjnych.Żeby
zyskaćpoparciepodczaselekcjiipóŹniejwtrakciesprawowaniarządów,musieliwkupywaćsięwłaski
magnatów
,rozdającimbardzorentownedobraziemskie,królewszczyznyipowierzającwpływoweurzę-
dy.Zczasemwielkierodyopanowałycałkowicienajwyższeurzędyziemskie,ministerialneicentralne.
Wszystkiebyłysprawowanedożywotnio,przynoszącznacznedochodyidużąwładzę.Oddawaniewdzier-
żawękrólewszczyznbyłoformąwynagradzaniadygnitarzy,jakożewiększośćurzędówwPolscebyła
sprawowanabezpłatnie.
przeciwieństwiedokrajówzachodnioeuropejskich,gdzie
wyższaparlamentubyłazregułyzarezerwowanadlawąskiej
pyarystokracji,unassenatpotencjalniebyłdostępnydla
degoszlachetnieurodzonego.Faktyczniejakoważnyorgan
dzy,funkcjonującywnajbliższymotoczeniudworukró-
skiego,obsadzanybyłprawiewyłącznieprzezprzedstawi-
magnateriiiwyższegoduchowieństwa.Podobniedziałal-
dyplomatycznazostałazdominowanaprzezczłonkówtej
leżyjednakpamiętać,żepopierwsze,zracjiwykształcenia
23
