Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RolaregionuAzjiCentralnejwewspółczesnychstosunkachmiędzynarodowych
25
rolęodgrywająargumentynaturygeograficznej,historycznejorazkulturowej.
Wrazzezmianamiwsytuacjipolitycznejwregioniepojawiłosięwielepaństw
pragnącychrozszerzyćtamswojewpływy.ObokRosjiiStanówZjednoczonych
swojąobecnośćmocnozaznaczyłyChiny,Indie,UniaEuropejska,Iran,Turcja
orazJaponia.Wtejrozgrywcemocarstwowejchodziprzedewszystkimoreali-
zacjędługofalowychstrategicznychcelów.
MarthaBrillOlcottpodkreślała,żewkontekściedyskusjionowej„Wiel-
kiejGrze”wAzjiCentralnej,należyzauważyć,żekrajeregionuniesąprzy-
pisanedookreślonegogeopolitycznegoobozu.ZarównoRosja,Chiny,USA,
jakiaktywnewregionieTurcjaiIran,niesąwstanieodgrywaćdecydującej
roli.WszystkiepięćpaństwAzjiCentralnejposzukujerównowagiwrelacjach
międzynarodowych,rozwijającwspółpracęnietylkozewspomnianymimocar-
stwami,alewystosowującjednocześniezaproszeniedlapraktyczniewszystkich
głównychpotęgprzemysłowych,takichjakJaponia,Indie,Korea,Niemcyczy
WielkaBrytania,orazmniejszychkrajóweuropejskich,traktująctojakoszansę
narozwójwłasnychsystemówgospodarczych22.
ChinyzwiększyłyswojezainteresowanieAzjąCentralnąodpoczątkunowe-
gomilenium.DziałaniaAmerykanówwregionieimożliwośćprzejęciakontroli
nadobszaramizasobnymiwsurowcewistotnysposóbwpłynęłynamodyfika-
cjęchińskiejstrategiibezpieczeństwaenergetycznego.Pekinniemalnatychmiast
zintensyfikowałswojąobecnośćwAzjiCentralnej.Zdotychczasowychdoświad-
czeńwynika,żeChinydlakrajówregionupozostajązjednejstronyniezwykle
pożądanympartneremhandlowym,azdrugiejpotencjalnymkonkurentem.
Złożoneuwarunkowaniaspołeczno-kulturowe
Wkontekściepowyższychrozważańniebezznaczeniajestzłożonasytuacja
wewnętrznapaństwAzjiCentralnej.Dlapodejmowanychinwestycjizagranicz-
nychdużeproblemystwarzaniestabilnasytuacjapolitycznaorazwysokipoziom
korupcjiwystępującywtychkrajach.Bardzosilnapozostajespuściznatotalita-
ryzmusowieckiego.Porządkiustrojowetychpaństwstwarzająpreferencjedla
rządówautorytarnych.WopiniiTadeuszaBodioiTadeuszaMołdawy
22M.B.Olcott,EyesonCentralAsia:HowtoUnderstandtheWinnersandLosers,w:EagerEyes
FixedonEurasia.RussiaandItsNeighborsinCrisis,red.IwashitaAkihiro,SlavicResearchCenter,
HokkaidoUniversity,Sapporo2007,s.3.
