Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Jednąznajistotniejszychbarierpsychicznychjestnastawienie5czylingo-
towośćdospostrzeganiaczyreagowaniawpewiensposób”(Zimbardo,Ruch,
2012).Nastawieniedecydujeotym,cozostaniezauważone,jakłatwoiszybko,
otreściitrwałościinformacji,atakżeosposobiereagowaniananią.Wiele
eksperymentówpsychologicznychwykazałorolęczynnikówemocjonalnych
wpercepcji:monetyjakoprzedmiotycenionespołeczniesąspostrzeganejako
większe,większesąteżrysunkiŚwiętegoMikołajawokresieprzedświątecznym
irysunkiczarownicprzedHalloween(Zimbardo,Ruch,2012).Oroliczynni-
kówemocjonalnychświadczyteżnp.unikaniemotywowanestrachem.
Bodźcenegatywnelubzagrażającesązwyklespostrzeganebłędnie,aich
rozpoznaniewymagawięcejczasuniżrozpoznaniebodźcówobojętnychlub
przyjemnych.Jużbadania,któreprzeprowadziłMcGinnis(1949)wgrupiestu-
dentówcollege’u,wykazały,żesłowakrytyczne(przykre,ostre)rozpoznawali
oniwolniejniżbardziejneutralne.Ponadtoekspozycjasłowantabu”wywoły-
wałasilnąreakcjęunikaniaprzedjegoodczytaniem.Dowiodłotoistnienianie-
świadomegomechanizmuobronypercepcyjnej.Zjawiskotakiezaobserwowano
również,kiedybadaniotrzymalizeszytyzesłowamizagrażającymidrukowa-
nymicorazwyraźniejwśródsłówobojętnych.Nawetgdybadanychostrzega-
noozbliżaniusiędosłówzagrażających,wynikieksperymentubyłyidentycz-
ne.Potwierdziłasięwięchipotezaoselektywnymcharakterzespostrzegania,
azwłaszczaoistnieniuobronnościpercepcyjnej.
Wewspółczesnejliteraturzeobronnośćpercepcyjnątraktujesięczęsto
wdwojakisposób(Kofta,Szutrowa,2001).Popierwsze,uznajesięjązawynik
hamowaniarozumianegojakoaktywneblokowanieopóźniającelubuniemoż-
liwiającerozpoznaniebodźcawywołującegolęk.Podrugie,jestonawynikiem
selektywnościnastawienia.Niezależniejednakodcharakteruzjawiska,obron-
nośćpercepcyjnastanowisilnąbarierępsychiczną.Spostrzeganiemożewięc
byćzniekształconeprzezpragnienia,nawyki,potrzeby,wartościiwieleinnych
czynnikówpsychologicznych.
Innąbarierąpsychicznąsąmechanizmyobronneosobowości5zwłaszcza
mechanizmprojekcji,czyliprzypisywanieinnymwłasnychpragnień,postaw
ipoglądóworazrzutowaniewłasnychopiniinarzeczywistość.Powodujetona-
rzucaniedodatkowychograniczeńischematówspostrzegania,którestająsię
barierami,uniemożliwiająodczucieproblemulubdostrzeżeniemnogościroz-
wiązań.
Istotnącechąosobowościjednostektwórczych,awięcnieograniczonych
barierami,jestichautonomiainiezależnośćwodbieraniu,przetwarzaniuiwy-
korzystaniuinformacjipochodzącychzzewnątrz.Stądważnarolastrukturpo-
znawczychodpowiedzialnychzazdolnościpercepcyjnejednostki,umiejętność
