Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wstęp
kontrolnezbiegiemczasustawałysięsztampoweischematyczne).Zdrugiej
strony-comaznaczeniezasadnicze-wmateriałachźródłowychodnotowa-
nezostałyjedynieteprzypadkinadużyć,którezostałyujawnione.Osoby,
którymudałosięskutecznieoszukaćaparatpaństwowy,pozostałyanonimo-
we.Stądwtejczęścisięgnąłempojeszczejedenrodzajźródeł-źródławy-
wołane.Pozwoliłotowczęściuzupełnićwiedzęwynikającązarchiwaliów
iprasy.
Tezypracy
Pierwszateza,którąmożnapostawić,mówi,żereglamentacjakartkowa
wPRLmiaładwojakicharakter.Wokresiebezpośredniopowojennymbyła
przykłademtypowegomechanizmusłużącegozaspokojeniupotrzebkon-
sumpcyjnychspołeczeństwanapodstawowympoziomie.Niewieleróżniła
sięodpodobnychmechanizmówstosowanychwtymczasiewinnychkra-
jacheuropejskichczywpoczątkachIIRzeczypospolitej.Natomiastregla-
mentacjalat1976-1989byłahybrydą,specyficznądlaPRL.Początkowo
racjonowaniewprowadzonew1976r.miałocharakterzbliżonydotego,któ-
ryobowiązywałwlatach40.Zkoleirozwiązaniastosowaneod1981r.zjed-
nejstronybyływymuszoneprzeznaciskspołeczny,zdrugiejograniczone
przezbrakmożliwościrealizacjiprzydziałównaoczekiwanympoziomie.
Wrezultaciepowstałsystem,któryniesatysfakcjonowałwpełnianispołe-
czeństwa,aniwładz.Zupływemlatstałsięonjednakwygodny(conieozna-
czało,żeoptymalny)dlakażdejzestron.Wówczaswiększymproblememniż
samareglamentacjastałasięproceduraodejściaodkartek.
Drugątezą,którąwartopostawić,jestkoniecznośćposiadaniaprzezpań-
stwomechanizmusprzedażyreglamentowanejnawypadeksytuacjinadzwy-
czajnej.Jeślitakniejest,towpierwszym,najbardziejnewralgicznymokresie
organizowanynabieżącosystemjestniedoskonały.Wtymwypadkutrzeba
podkreślić,żewpowojennejPolscesystemyreglamentacjikartkowejbyły
zawszewprowadzanewatmosferzechaosu,cooznacza,żeadministracja
państwowaniebyłagotowadozastosowaniategotypumechanizmuregula-
cjisprzedaży.Dopieronabieraniedoświadczeńprowadziłodoporządkowa-
niasystemuidoprowadzaniagodowzględnejstabilności.
Takjakjużzaznaczyłem,najbardziejinteresowałomnieznaczeniesprze-
dażykartkowejdlaprzeciętnegoobywatela.Wokresiebezpośredniopo
zakończeniudziałańwojennychniewątpliwymbeneficjentemsystemukart-
kowegobyłospołeczeństwo(wpraktycejegoczęść).Wrazzupływemczasu
stawałsięonwygodnymnarzędziemprowadzeniapolityki,zczasemosłabia-
jąc(alenielikwidując)jegoznaczenieekonomiczne.Kartkistawałysiętytu-
łowymibiletamidosklepu,którychposiadaczebylitraktowanipreferencyjnie.
Takbyłoniewątpliwiewokresie1951-1953.
