Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
PolskaLudowa:odlipca1944
dogrudnia1948r.
Formowaniesięsystemu
Odlipca1944r.PolskiKomitetWyzwoleniaNarodowego,czylistworzony
przezSowietówipolskichkomunistówquasi-rząd,starałsięopanowaćsytu-
acjęnarynkuzaopatrzenialudności.Teoretyczniemożliwebyływówczas
trzyrozwiązania.Pierwszeznichzakładałopozostawienierynkuwewnętrz-
negobezingerencjipaństwa.Niebyłotojednakzgodneanizideologiąnowej
władzy,aniteżzpowszechnąpraktykązapewnieniaaprowizacjiobywateli
wsytuacjinierównowagi.Prowadzonawojnawymagałabowiemprioryteto-
wegotraktowaniadostawdlawojska,coodbijałosięnarynkucywilnym
iniosłozesobąodczuwalnezwyżkicen.Groziłotonietylkokłopotamipoli-
tycznymiiekonomicznymi,lecztakżekatastrofąhumanitarną.Drugimroz-
wiązaniemmogłobyćwprowadzeniecałościowegoracjonowaniakartkowego.
Takżetakierozwiązaniebyłojednakmałoprawdopodobne.PKWNniedys-
ponowałaniśrodkamipotrzebnymidotegocelu,aniaparatempaństwowym
mogącymsprawnierealizowaćtakiplan.Konsekwencjewprowadzeniapeł-
nejreglamentacjibyłybypodobnejakwpierwszymprzypadku.Cowięcej-
społeczeństwukojarzyłobysiętozpolitykąokupacyjnąizapewne
uruchomiłobypodobnejakwcześniejmechanizmysamoobronne.Wprakty-
cewykształciłosięwięctrzecierozwiązanie-wprowadzeniesystemumie-
szanego1.Zakładałonrównoległefunkcjonowaniesystemukartkowego(ze
sztywnymicenami)irynkowego(zcenamiwolnymi).Zjednejstronyzapew-
niałonpaństwupewnąkontrolęnadpoziomemzaopatrzenia,zdrugiejzo-
stawiałmarginespozwalającynalegalneuzupełnianieprzyznanych
przydziałów.Mógłstaćsiętakżemotoremdlazwiększaniaprodukcjirolnej
przezchłopów,mogących-powywiązaniusięzdostawobowiązkowych2-
1
Wartozaznaczyć,żenatleówczesnejEuropybyłytozasadydośćliberalne.M.Brojdes,
Przedzniesieniemsystemukartkowego,DŻycieGospodarcze”1948,nr18,s.705-706.
2Dostawyobowiązkoweformalnienazywanowówczasświadczeniamirzeczowymi.Byłto
systemnakazującyrolnikomsprzedawaniepaństwuczęścipłodówrolnychpoustalonychod-