Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
1.Przemocwszkoleapłeć
wróżnychsferachichaktywnościżyciowej61.Związanezpojęciemdyskry-
minacjipłcipojęcieseksizmustosowanejestwliteraturzedwojako.Wsze-
rokimrozumieniuseksizmjestuprzedzeniem,czylirodzajemnegatywnego
nastawieniawobecosóbdanejpłci,przejawiającymsięwdyskryminujących
zachowaniach,któremogąwzależnościodsytuacjidotyczyćzarównoko-
biet,jakimężczyzn.Wpraktycejednakwwiększościprzypadkówzakłada
się,żeseksizmdotyczyprzedewszystkimuprzedzeńidyskryminacjiprze-
jawianejwandrocentrycznychkulturachprzezgrupędominującą-męż-
czyzn,wobeckobietdefiniowanychjako„inne”i„gorsze”62.Oilepatriarchat
traktujesięjakoideę,którauprawomocniamęskądominację,otyleseksizm
stanowipraktycznywymiartychprzekonań.Badaczeibadaczkizajmujący
sięsytuacjąmężczyzn(menstudies)dowodzą,żeprzekonaniaiuprzedzenia
dotyczącemęskości,aszczególniekultywowaniewzorcamęskościhegemo-
nicznej,przyczyniasiędoseksistowskichnastawieńidyskryminacjiwobec
wieluztychchłopcówimężczyzn,którzydotegowzorcaniechcąlubnie
mogąaspirować63.WciekawychbadaniachGlickiFiske64-twórcaitwór-
czynipojęcia„teoriiambiwalentnegoseksizmu”-wykazali,żewspółcze-
śniestereotypoweitradycyjnepoglądynatematkobietmogąsięprzejawiać
jakotzw.wrogilubłagodny(dobrotliwy)seksizm.Pierwszyopartyjestna
negatywnychilekceważącychpostawachwobeckobietikobiecości,drugi
przejawiasięwpozytywnymwartościowaniupewnychwybranychkobiet,
rólczyatrybutówuznawanychzakobiece(np.żony,matki,dziewicy,mło-
dej,atrakcyjnejitp.).Obatypyseksizmustanowiąjednaknarzędziawzmac-
niającepolaryzacjępłci,nierównośćiandrocentryzmorazuzasadnianiają
funkcjonowaniekobietimężczyznwograniczonych,tradycyjnychrolach
iprzestrzeniachspołecznych.„Wrogiegoseksizmu”doświadczajązazwyczaj
dziewczętaikobiety,którewyłamująsięztradycyjnychrólpłciowych.Pułap-
61W.Nawrocki,Mityistereotypyjakokulturowalegitymizacjauprzedzeńiagresji,
w:Stereotypyiuprzedzenia.Uwarunkowaniapsychologiczneikulturowe,red.M.Kofa,
A.Jasińska-Kania,Warszawa2001;UNESCO,StoppingViolenceinSchools:AGuidefor
Teachers,UNESCO2011;K.Deaux,M.Kite,Stereotypypłci,w:B.Wojciszke(red.),Ko-
bietyimężczyźnił,op.cit.;R.Unger,Saundra,op.cit.;T.D.Nelson,op.cit.,s.263-306.
62M.Humm,Słownikteoriifeminizmu,Semper,Warszawa1993,s.215-216;T.D.
Nelson,op.cit.,s.282-283.
63R.W
.Connell,Masculinities,PolityPress,Cambridge1995;Z.Melosik,Kryzysmę-
skościwkulturzewspółczesnej,Poznań2002.
64P
.Glick,S.T.Fiske,Teambivalentsexisminventory:dilerentiatinghostileandbe-
nevolentsexism,„JournalofPersonalityandSocialPsychology”1996,nr70,s.491-512.