Зміст книги
перейти до управління читачемперейти до навігаціїперейти до деталей бронюванняперейти до зупинок
56
3.Czynnikicharakteryzującejakośćpomiarówlaboratoryjnych
Błądpomiaru(błądbezwzględny)toróżnicamiędzywynikiempomiaruawarto-
ściąpoprawną.Błądwzględnytostosunekbłędupomiarudowartościpoprawnej
wielkościmierzonej.
Ponieważwartościprawdziwejniemożnawyznaczyć,wpraktycestosujesięwartość
umownieprawdziwą,nazywanątakżewartościąpoprawną.
Błądsystematycznytoróżnicamiędzyśredniąznieskończonejliczbypomiarówtej
samejwielkościmierzonej,wykonanychwwarunkachpowtarzalności,awartością
poprawną.
Błądprzypadkowytoróżnicamiędzy(pojedynczym)wynikiempomiaruaśrednią
znieskończonejliczbywynikówpomiarówtejsamejwielkościmierzonej,wykona-
nychwwarunkachpowtarzalności.
Poprawkatowartośćdodanaalgebraiczniedosurowegowynikupomiaruwcelu
skompensowaniabłędusystematycznego.
Najogólniejbłądpomiaruwyrażasięjako
∆X=Xpopr1Xwskaz
(3.1)
gdzie∆Xoznaczabłądbezwzględnypomiaru(wjednostkachwielkościmierzonej,np.
V,OCitd.),Xwskaz—wartośćwskazywanaprzezprzyrządlubuzyskanązwykorzysta-
niemmetody,którejbłądmazostaćokreślony,Xpopr—wartośćpoprawną(wskazywaną
przezprzyrządlubuzyskanązwykorzystaniemmetodyoniepewnościachakceptowalnie
mniejszychodtych,jakiecharakteryzująwartośćXwskaz).
PodobniebłądwzględnyδXmożnaokreślićnastępująco:
δX=
Xpopr
∆X
(3.2)
Błądwzględnyjestczasempodawanywprocentach.
Jeśliporównujesięwskazaniadwóchwoltomierzy,np.analogowegoicyfrowego
(p.6.2.1),mierzącychtosamonapięcie,towskazaniaprzyrząducyfrowegoUc(jako
obarczoneznaczniemniejsząniepewnościąpomiaru)możnauznaćzawartośćpoprawną
wodniesieniudowskazaniaprzyrząduanalogowegoUa.Błądpomiaru∆U=Uc1Uama
charaktersystematyczny—powtarzaniepomiarówwtychsamychwarunkachpowinno
dawaćzbliżonewartości∆U,tzn.ichniepowtarzalnośćpowinnabyćznaczniemniejsza
odsamejwartości∆U.Poprawkąjestwtymprzypadkuwartośćbłędubezwzględnego
zprzeciwnymznakiem(–∆U).WtedytapoprawionawartośćUajestbliskapoprawnej
wartościUc.
Przykład3.2
Błądsystematycznymożewynikaćzoddziaływaniawielkościwpływającejnawynikpomiaru,
leczniebędącejjegoprzedmiotem.Temperaturawpływaistotnienawartośćsiłyelektromoto-
