Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Kulturasymboliczna.Spórorozumienie
pojęć
ErnstCassirer(1984–1945),nazywającczłowiekaanimal
simbolicum,porazpierwszyuznał,żezdolnośćdosymbolizowania
jestzasadniczącechągatunkuludzkiego1.WswoimsłynnymEseju
oczłowiekunapisałwyraźnie:„Niedasięzaprzeczyć,żemyśl
symbolicznaisymbolicznezachowanienależądonajbardziej
charakterystycznychcechżycialudzkiegoiżecałypostępkulturyjest
nimiuwarunkowany”2.Towłaśniejegostanowiskowdużejmierze
zaważyłonaobecnympojmowaniukulturysymbolicznej.
Wpowszechnymrozumieniuutożsamiasięjązesferąkultury
duchowejstojącejwopozycjidokulturymaterialnej3.Mówiąc,
żekulturasymbolicznaobejmujewartościiwzoryzachowań
związanychzzaspokajaniempotrzebwyższegorzędu(tzw.
ekspresyjno-integracyjnychrealizacjachfunkcjiestetycznej,ludycznej
ipoznawczej),wskazujesiębezpośrednionatęczęśćkultury,która
potocznienazywasięniematerialną.Wtakimrozumieniuskładająsię
naniąjęzyk,sztuka,obyczaj,magia,filozofia,religia,nauka,prawo,
zaśdojejwytworównależąprzedewszystkimdziełaliterackie,
malarskie,muzyczne,teatralne,architektoniczne,bezwzględu
nastosowanyprzezniejęzykartystyczny
AntoninaKłoskowska(1919–2001)wswoichwczesnych
rozważaniachnadkulturąsymboliczną,odwołującsiędokryterium
aksjologicznegoisemiotycznegowkulturze,wprowadzapojęcie
autoteliczności(wprzeciwieństwiedowartościinstrumentalnych,
będącychcelemsamymwsobie).Oweczynności,wartościiprzeżycia
autoteliczneniezwiązanezzaspokajaniempotrzebczłowiekajako
istotybiologicznej,tworząsferękulturysymbolicznej.Zdaniem
uczonejskładająsięnaniązjawiskabędąceznakamiiwartościami.
„Znakiiwartościsąprzedmiotamilubaktamiludzkiegozachowania,
stanowiącymikorelatypostawiznaczeń.Znaczeniatesąfunkcją
znakówiniereprezentujążadnejontologicznieodrębnejpostaci
bytu”4.
KłoskowskapolemizujezCassirerem,dlaktóregoformy
symboliczne,czylisystemyznaków,którymiposługujesięczłowiek
wżyciuspołecznym,stanowią„matrycę,zapomocąktórejduchludzki
nadajekształtrzeczywistości.Takajestfunkcjasztuki,poznania,mitu
