Book content
Skip to reader controlsSkip to navigationSkip to book detailsSkip to footer
Rozdzia³2
2.1.RELACJEMIE
"DZYJEDNOSTKA
"AGRUPA
":
INDYWIDUALIZMIKOLEKTYWIZM
26
Przekonaniadotycza
"ceujmowaniarelacjiczłowiekazgrupa
"(czyszerzej
relacjimie
"dzyjednostka
"aspołeczeństwem)stanowia
"odwielulatprzedmiot
rozwaz
˙ańibadańfilozofów,antropologów,socjologów,politologówipsycho-
logów.Ludzie,społeczeństwaikulturyróz
˙nia
"sie
"zewzgle
"dunato,czy
widza
"człowiekajakoodre
"bna
",autonomiczna
"jednostke
",któramaprawo
dawaćpierwszeństwoswoimosobistymda
"z
˙eniomipragnieniem,anie
kierowaćsie
"dobremgrupyalbowie
"kszejcałości,którejjestczłonkiem,czy
ujmuja
"jednostke
"jakointegralna
"cze
"śćwie
"kszejcałości(grupyrodzinnej,
przedsie
"biorstwa,organizacjipolitycznejlubspołecznej,państwa,narodu),
wktórejjest„bytemwtórnym”,podporza
"dkowanymcelomiinteresomtej
całości.Upraszczaja
"c,moz
˙napowiedzieć,z
˙epierwszeprzekonaniepodkreś-
laja
"cepierwszeństworealizacjida
"z
˙eńautonomicznejjednostkitoindywidu-
alizm,natomiastdrugiedaja
"cepierwszeństwogrupietokolektywizm(Trian-
dis1990;Reykowski1990;Markus,Kitayama1991).Poje
"cia„indywidua-
lizm”i„kolektywizm”wyraźnienawia
"zuja
"dodwóchpodstawowychform
organizacjiz
˙yciaspołecznego,którezaproponowałFerdinandTönniesw1887
roku(wydaniepolskiestolatpóźniejw1988roku):wspólnoty(niem.
Gemeinschaft,ang.community)istowarzyszenia(Gesellschaft,association)
orazdurkheimowskiejsolidarnościmechanicznejiorganicznej(Durkheim
1964).Socjologowieciuz
˙ywalitychpoje
"ćwceluopisuhistorycznego
przejściaodwspólnotagrarnychdonowoczesnejekonomiiipaństwnarodo-
wych.Wspólnote
"charakteryzujeto,z
˙ejejczłonkowie„wzajemniedosiebie
nalez
˙a
"”,posiadaja
"iuz
˙ytkuja
"wspólnedobra,odczuwaja
"tesameprzyjemności
iprzykrości,maja
"wspólnychprzyjaciółiwrogów.Wstowarzyszeniuludzie
z
˙yja
"oboksiebie,aleniesa
"zesoba
"silniezwia
"zani.
GeertHofstede(1980)napodstawiebadańokoło110tysie
"cyosóbzatrud-
nionychwfirmachzwiazanychzIBMnacałymświeciestwierdził,z
˙ewymiar
indywidualizm–kolektywizmwyjaśnianajlepiejmie
"dzynarodoweróz
˙nice
wpostawachludziwobecpracy.Czynnikindywidualizm–kolektywizmpo-
dzieliłstworzona
"przezniegopsychogeograficzna
"mape
"światanadwie
cze
"ści:indywidualistyczna
"Europe
"Zachodnia
"iUSAorazkolektywistyczna
"
„reszte
"”,wktórejnajbardziejkolektywistycznesa
"społeczeństwaAzji.In-
dywidualizmoznaczawtymuje
"ciutakisposóbfunkcjonowaniaspołecznego,
wktórymzwia
"zkimie
"dzyludźmisa
"luźne,doraźnietworzoneprzyrealizacji
rozmaitychzadań,gdzieoczekujesie
",z
˙ekaz
˙dybe
"dziesie
"troszczyłosiebie
iswoja
"rodzine
".Wspołeczeństwachindywidualistycznychnorma
"jestuniwer-
salizm,czylijednakowetraktowaniewszystkichludzi,bezwzgle
"dunato,
czynalez
˙a
"dogrupywłasnej(my)czydogrupyzewne
"trznej(oni).Kolek-
tywizmcharakteryzujespołeczeństwa,wktórychludzieodurodzeniado
śmierciprzynalez
˙a
"dotychsamych,silniezintegrowanychgrup,któresie
"
