Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Zadaniarozwojowe–podstawyteoretyczne
1.1.Transakcyjnymodelzadańrozwojowych
Problematykazadańrozwojowychpojawiasięwpsychologiidośćczę-
sto,chociażstosunkowoniewielepracjestbezpośredniopoświęconych
teoretycznejiempirycznejanalizietegozagadnienia.Wewcześniejszych
koncepcjachistotneznaczenieprzypisywanogłówniewpływowiprocesu
dojrzewania,tworzącwtensposóbteoriejednowymiarowe,któreoddzia-
ływanieśrodowiskaspołecznegoujmowałyjednostronnie–odzewnątrz
dowewnątrz.Nowepodejścienatomiasttraktujerozwójjakoosiągnię-
ciespołeczne,wkategoriachodnoszącychsięzarównodojegotreści,jak
iprzebiegu,orazpodkreślaznaczenieaktywnościczłowiekawperspek-
tywiejegocałegożycia.Rozwójjestwięcrozumianyjakorezultatwza-
jemnegodopasowaniamożliwościjednostkidowymagańioczekiwań
stawianychprzezotoczenie.Wproponowanymujęciurozwójpsychiczny
człowieka–uwzględniającjegospołeczno-kulturoweuwarunkowania–
przyjmujecharakterdynamicznychpowiązańmiędzynaciskamiwynika-
jącymizpolis,psycheisoma(Brzezińska2004).Analizadynamikizmian
wskazuje,żewkażdymokresieżyciajednostkapodlegawpływomzarów-
nobiologicznym(zmianywobrębieciała),jakispołecznym,rozumia-
nymjakopłynącezestronyotoczeniaoczekiwania,wymaganiaiżądania.
Sposobydziałaniazmieniającesięwkolejnychetapachrozwoju(dzięki
nabytymwcześniejkompetencjomipowstającymnaichpodłożuprogra-
momdziałania)możnarozpatrywaćjakoprocespodejmowaniairealizacji
zadańrozwojowych(por.Havighurst1981;Erikson1981).
Najważniejszymcelemtegoprocesujestzjednejstronyrozwójpo-
tencjalnychmożliwościczłowieka,azdrugiej–opanowywanienowych
kompetencji,któremająsłużyćlepszemuradzeniusobiewtrudnychsytu-
acjachżyciowych.Nowekompetencjeobejmujązdolnośćdogromadzenia
iprzetwarzaniainformacji,kontroliemocjiorazdoswobodnegokorzy-
staniazzasobówotoczenia.Opanowanieichumożliwiajednostcerozwój
poprzeztworzeniewłasnychstrategiizaradczych.
