Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
którympodlegaćmaowozjawisko,przykładoworegułmyślenia,
wydajesięwykraczaćpozadomenęfaktów.Podrugie,jakwskazują
licznebadaniaempiryczne,wprocesiewytwarzaniaprzekonańludzie
częstopopełniająbłędy.Przykładowo,zgodniezjednymzwiodących
obecnieprogramówbadawczychwpsychologiinazywanym
„badaniaminadbłędamiiuprzedzeniami”–którydyskutowany
będziewrozdzialeIII–wrozumowaniach,wydawaniusądówczy
podczaspodejmowaniadecyzjiludziesystematyczniepopełniają
wielebłędów.Wzwiązkuztymzałożenie,żewszystkieprzekonania
podlegająregułompoprawnościlubracjonalności,wydajesiębyć
zbytsilne.
Ustosunkowującsiędoowychzarzutównależyzauważyć,
żezałożenieotym,iżregułyodgrywająprzyczynowąrolęwludzkim
myśleniu,niejestwnaukachkognitywnych
rzadkością[5].Przykładowo,wspomnianyprogrambadańnadbłędami
iuprzedzeniamiwręczopierasięnaowymzałożeniu.Ocena
poprawnościrozumowania,sądulubdecyzjizperspektywy
określonegowzorcanormatywnego–jakchoćbylogikibądź
rachunkuprawdopodobieństwa–będziebezpodstawna,jeśliludzie
niesąwstaniekierowaćsięregułamipostulowanymiprzezten
wzorzec.Innymisłowy,odrzuceniezałożeniaotym,żemyślenie
podlegaregułom,powodujeniemożliwośćstwierdzenia,czydane
myśleniejestbłędne,czypoprawne.Zdrugiejstrony,teza
onormatywnościwszystkichprzekonańfaktyczniejestzbytsilna,
gdyż,jaktobędzieargumentowanewczęściI.1.2.,kierowaniesię
regułamiodgrywarolętylkowprzypadkupowstawaniaN-przekonań,
podczasgdyH-przekonaniapowstająwinnysposób.
1.1.Normatywnośćprzekonań
Bardziejprecyzyjnacharakterystykanormatywnościprzekonań
wymagawskazaniareguły,bądźreguł,którympodlegaćmają
przekonania.Zazwyczajpunktemwyjściawbadaniachmających
naceluodnalezienieowychregułjestpodkreśleniezwiązku
pomiędzyprzekonaniamiaprawdą.Przekonaniamająbowiem
„celowaćwprawdę”[6].Toobrazoweokreślenieoddajepodstawową
