Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Antecedencjeikulturoweuwarunkowanieedukacjiekologicznej...
57
rozdzialestatutówkrólewskichiwskazanonazagrożeniapłynące
zpowodunadmiernegowycinaniadrzew.Uzasadnianoochronęla-
sówdla„potrzebdalszychywygodycałegokraju”69.WXVIIIwie-
kuzainicjowanowRzeczypospolitejochronęroślinpozamiejscem
ichnaturalnegowystępowania(ochronaexsitu)wogrodachbota-
nicznych:wGrodnie(powstałw1776r.),Wilnie(powstałw1781r.)
iwKrakowie(powstałw1783r.)orazdziękikształtowaniusięnauk
przyrodniczychwRzeczypospolitej,naukowychpodstawochrony
przyrody70.
Napolskąmyślfilozoficznąmiałwpływhumanistyczno-przyrod-
niczykontekstfilozoficznejrefleksjiiwiarywracjonalnypostępcy-
wilizacyjny,którywiązanozrozwojemwiedzynaukowej.Można
przypomnieć,żewpołowieXVIIIwiekupodniesionorangęhistorii
naturalnej,określonościślejejzakres:botanika,zoologia,mineralogia.
SzwedzkiprzyrodnikKarolLinneuszwdziesięciotomowymdziele
pt.„Systemanaturae”(1735)określiłukładhierarchicznyroślinizwie-
rząt,aJeanBaptistedeLamarckwyjaśniłteorięewolucjiwdziele
pt.„Filozofiazoologii”(1809)71.WeFrancji(wlatach1751–1772),
podredakcjąDenisaDiderotapublikowano„Encyklopedięalbosłow-
nikrozumowanynauk,sztukirzemiosł”(trzydzieścipięćtomów).
WedługDiderotaprzyrodajestźródłemdoskonałości(wprzyrodzie
niemapomyłek),aprawonatury–prawdziwe.Wszystkieżywioły:
woda,powietrze,ziemia,ogieńmająokreślonemiejsceiznaczenie
wsystemieprzyrody,któregoprawabadafilozofia.
Jednymzewspółautorówencyklopedii,którastanowiłapopularno-
-naukowekompendiumposzczególnychdziedzinwiedzynaukowej,
sztukiorazumiejętnościbyłtakżePaulHeinrichDietrichHolbach
–filozofnaturalista,którystudiowałmedycynęinaukiprzyrodnicze.
Wyjaśnił,żeczłowiekjestbytempoddanymdeterminantompraw
przyrody.Zfrancuskimiencyklopedystamiwspółpracowałurodzony
69E.Symonides,Ochronaprzyrody.WydanieII,WydawnictwaUniwersytetuWar-
szawskiego,Warszawa2008,s.330.
70Por.tamże.
71Por.tamże,s.340-341.
