Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
nieskoordynowanedziałaniamogązmniejszaćdobrobytspołeczny,wtyminteres
przyszłychpokoleń.Charakterystycznymprzykłademjestnadmiernaeksploatacja
zasobównaturalnych,zarównoodnawialnych,jakinieodnawialnych.Jednym
zklasycznychprzykładówjestproblemłowiskomawianyjużw1911r.przez
duńskiegoekonomistęJ.Warminga(Eggert2010).JakwskazujeL.Quam(1989),
częstymobiektemrozważańnadzawodnościąrynkujestsłużbazdrowia,aliczne
badaniaekonomiczneogniskującesięwokółzagadnieńkosztów,efektywności
idostępnościusługwskazująnanieefektywnośćmechanizmówrynkowychjako
narzędziaalokacjizasobów.Wprzypadkułowiskrynekzawodzi,ponieważzbyt
wielurybakówjestskłonnychdopołowunaograniczonymobszarze,coprowadzi
donadmiernychpołowów,awkonsekwencjidowyniszczeniapopulacjiryb.Mimo
wprowadzeniaróżnychmechanizmówregulacyjnych(zakazówpołowów,kwot)
problemyzwiązanezkorektątegoprzejawuzawodnościrynkusąwciążaktualne.
Podobnerozważaniaprowadzisiętakżewkontekścieskutkówdziałalnościprze-
mysłowej,takichjakdegradacjaśrodowiskanaturalnegoorazzmianyklimatyczne.
Niepowinnodziwić,żewątkiekologicznecorazczęściejsąprzedmiotemanaliz
wliteraturzeekonomicznej.
Badaniaekonomistówpokazująrównież,żejednązprzyczynklęskigłodu
możebyćzawodnośćrynku(Sen1981).WswojejksiążceA.Senodróżnia
problemzmniejszeniadostępnościjedzenia(foodavailabilitydecline)od
ograniczeniauprawnieńdojedzenia(foodentitlementdecline)inapodstawie
doświadczeńzwielkichklęskgłodu(m.in.bengalskiejz1943r.,etiopskiejzlat
1973–1974,bangladeskiejz1974r.)argumentuje,żepodstawowąprzyczynągłodu
niejestniedostatekjedzenia,alesystemredystrybucji,wktórymuprzywilejowane
warstwyspołeczneograniczająmożliwośćpozyskaniajedzeniawarstwommniej
uprzywilejowanym(Sen1981).Prowadzonezpodobnychpozycjiteoretycznych
badaniaP.Slavina(2014)nadśredniowiecznąklęskęgłoduwAngliiiWalii
(wlatach1315–1317)pokazują,żekluczowedlazrozumieniategotypuzjawisk
społecznychjestuwzględnienieproblemówspekulacji,segmentacjirynku,konse-
kwencjibrakukontrolicen,atakżeuwarunkowańinstytucjonalnych.Choćnie
wszystkieprzejawyzawodnościrynkumająrównieistotnejakgłódspołeczne
imoralnekonsekwencje,zcałąpewnościąznaczeniespołeczno-ekonomiczne
przyczyniałosiędowzmożonegozainteresowaniaekonomistówwszelkimiprze-
jawaminiedoskonałościgospodarkirynkowej.
1.2.2.Kontrowersjewokółkoncepcjizawodnościrynku
Termin„zawodnośćrynku”posiadaniejednoznacznąkonotacjęznacze-
niową,awliteraturzeprzedmiotujeststosowanywymienniezokreśleniami:
„niedoskonałośćrynku”,„nieefektywnośćrynku”,„błędyrynku”.Jednazmożli-
