Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Pojęcie,funkcjeiklasyfikacjagospodarstwdomowych
17
podkreśleniaosobistejniezależności,przyjętegomodelużycia.Podobniejestzkryterium
pokrewieństwai/lubpowinowactwa;wspólnybudżetmogąprowadzićosoby,między
któryminiezachodzątezwiązki.
Wpraktyceżyciaspołecznegogospodarstwodomowekojarzysięnajczęściejzrodziną
itoniejednokrotniedotakiegostopnia,żetedwiekategorieuznajesięzasynonimiczne.
Upodstawtegoskojarzeniatkwiąniewzględymerytoryczne,leczprzedewszystkimsta-
tystykademograficzna.Wkażdymkrajuprzeważającaczęśćgospodarstwmacharakter
gospodarstwrodzinnych,czyliwtakichsytuacjachutożsamianiegospodarstwadomowego
zrodzinąjestzasadne.Rodzinajestkategoriąbiologiczno-prawną,awięcgrupąosób
połączonychwięzamipokrewieństwaimającymisankcjęprawnąwięzamimałżeństwa,
adopcjiorazpowinowactwa.Podstawowąwięziąwrodziniejestwięźpodmiotowa,
natomiastwgospodarstwiedomowymdochodzidotego,aczasemnawetdominuje,
więźprzedmiotowa,np.prawawłasnościmajątkuczyudziałwbudżeciegospodarstwa.
Rodzinamożeoczywiściestanowićgospodarstwodomowe,itaknajczęściejjest,alenie
zawszetakmusibyć.Wskładwspólniemieszkającejrodzinymożewchodzićwięcejniż
jednogospodarstwo(np.oddzielniegospodarującyrodziceisamodzielnefinansowo
dzieci),jakrównieżjednogospodarstwomożeskładaćsięzdwóchrodzinniezawsze
razemmieszkających.
1.1.2.Funkcjegospodarstwadomowego
Jakwcześniejstwierdzono,wszelkieludzkiedziałaniaorazzachowaniamożnakwalifi-
kować–bezpośredniolubpośrednio–albodoprodukcyjnych,albodokonsumpcyjnych.
Wświetletegopodstawową,nadrzędnąfunkcją,czylicelemgospodarstwadomowego,jest
maksymalizacjazaspokajaniawspólnychorazindywidualnychpotrzebjegoczłonków
10
.
Funkcjatajestrealizowanaprzezkonsumpcjędóbrmaterialnychiusług11.Tymsamym
poziomistrukturakonsumpcjistanowipunktwyjściaorazkryteriumocenywszelkich
decyzjiizachowańczłonkówgospodarstwadomowego,zarównowewnątrztegożgospo-
darstwa,jakipozanim12.
Miarąsprawnościekonomicznej,czyliefektywnościfunkcjonowaniagospodarstwa
domowego,niejest–jakwprzypadkuprzedsiębiorstwa–maksymalizacjadochodu
(zysku).Pozyskiwaniedochodówpieniężnychidóbrmaterialnychprzezgospodarstwa
10Potrzebamiwspólnymigospodarstwadomowegosąpotrzebyjegoczłonkówzaspokajanezazwyczaj
przezjeden,zreguływspólnyprzedmiotkonsumpcji(np.mieszkanie,telewizor,meble,artykułydekora-
cyjne,księgozbiory).Potrzebamiindywidualnymisąjednostkowe,osobistepotrzebykażdegozczłonków
gospodarstwaizaspokajanewsposóbzróżnicowany,zależnyodcechpsychofizycznychiodgrywanychról
danejosobyzarównowgospodarstwiedomowym,jakipozanim(np.potrzebyżywieniowe,odzieżowe,
kulturalne,edukacyjne,rekreacyjne).
11Konsumpcjędefiniujemyjakobezpośredniaktzaspokojeniapotrzebczłowieka(społeczeństwa)
przezzużycie(użytkowanie)dóbrmaterialnychiusług.Terminemsynonimicznymkonsumpcjijestspo-
życieiwzwiązkuztymbędziemyichużywaćzamiennie.Więcejnatematkonsumpcjizob.C.Bywalec,
Konsumpcjaarozwójgospodarczyispołeczny,C.H.Beck,Warszawa2010.
12Z.Kędzior,Gospodarstwodomowejakoobiektbadań,w:Konsument-przedsiębiorstwo-rynek,
AEim.K.Adamieckiego,CBiE,Katowice1998,s.71–72.
