Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
DanielWarmuz
TiborDéry
Niki.Historiapewnegoprzekładu
BDziwnebywająlosytłumaczeń”.
WiktorWoroszylski
TwórczośćTiboraDéryegozaistniaławjęzykupolskimwrazzprzekłademfrag-
mentuteatrologiiOdpowiedź,któryukazałsięw1953roku1.Późniejszewydarzenia
zbiografiiautora–karawięzieniazapoparciewęgierskiejrewolucji1956rokuili-
niirządówImreNagya–sprawiły,żeDérynakilkalatzniknąłzpolawidzeniapol-
skichczytelników.Pisarzpróczpozbawieniawolnościizakazupublikacjimusiał
zmagaćsięteżzsocjalistycznąkrytyką.NaWęgrzechstałsięgłównąpostaciąBbuntu
pisarzy”,zacoprzylgnęładoniegoszyderczałatkaBrewizjonisty”.Złąsławęjego
nazwiskarozpropagowanoteżzagranicą.Przypomnijmygłostowarzyszakrytyka
ŁeonidaNowyczenki,którynaplenumZwiązkuPisarzyRadzieckichUkrainymówił:
BSzczególnąaktywnośćwtym,delikatniemówiąc,niezbytchlubnymdziele(walce
przeciwkoprzodującejideologiiiliterackiemusocrealizmowi–przyp.DW)wyka-
zują,jakwiadomo,pewniwęgierscyipolscyliteracitypuGyuliHáya,TiboraDéryego,
TamásaAczéla,AntoniegoSłonimskiego,JulianaPrzybosia,WiktoraWoroszyl-
skiegoiinnych”2.
Nieoznaczatojednak,żeprozaDéryegoprzestałabudzićzainteresowanie
Polaków.Wręczprzeciwnie,choćjejobecnośćirecepcjamusiałyprzenieśćsięzofi-
cjalnegoobieguwkrajudowydawnictwemigracyjnych.Zagranicąwłaśnieopub-
likowanojegopierwsząksiążkęwjęzykupolskim–minipowieśćNiki.Egykutya
története(1956).TekstukazałsięwParyżunakłademInstytutuLiterackiegojako
czterdziestysiódmytomBibliotekiBKultury”.Jegonakład,wyczerpanyw1971
roku,wynosił1000egzemplarzy3,ajedenegzemplarzkosztował600franków/9
funtów/1,30dolara4.Byłatopierwszawęgierskapublikacjaksiążkowaoficyny
kierowanejprzezJerzegoGiedroycia.W1960rokudołączyłdoniejopracowany
przezCzesławaMiłoszazbiórWęgryzpodseriiBDokumenty”.
WydaniezostałouzupełnioneprzedmowąGustawaHerlinga-Grudzińskiego,
jednakstronytytułowejnieopatrzononazwiskiemtłumacza–zaznaczonojedynie,
żeprzekładudokonanozjęzykawęgierskiego.Otym,ktoprzetłumaczyłtekst,czy-
telnicyibadaczemoglidowiedziećsięw1998rokuzautobiografiiCamilliMondral
Biegprzezstulecie.WczęścizatytułowanejBalladaoparyskiej„Kulturze”autorka
wspomina,żeprzekładzamówiłuniejWiktorWoroszylski,którychciałgowydru-
kowaćwredagowanymprzezsiebietygodnikuspołeczno-literackimBPoProstu”5,
leczplanypokrzyżowałalikwidacjapismaw1957roku.WtedyWoroszylskizapro-
ponował,byNikidostarczyćdoparyskiejBKultury”6.
1T.Déry,1września1930roku,przeł.C.Mondral,w:Wolność.Antologiawalczącejpoezjiiprozywę-
gierskiej,Warszawa1953,s.210-220.
2Cyt.za:W.Woroszylski,Życzliwadyskusja,BNowaKultura”1957,nr6,s.7.
3M.Ptasińska-Wójcik,ZdziejówBibliotekiKultury.1946-1966,Warszawa2006,s.345.
4NowościBiblioteki„Kultury”,BKultura”1959,nr12,s.163.
5Zmateriałucytowanegowdalszejczęściartykułuwynika,żeWoroszylskichciałopublikowaćNikiwBNo-
wejKulturze”.
6C.Mondral,Biegprzezstulecie,Warszawa1998,s.257.
22(4/2017)
