Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
TomaszKwoka
Wojwodina
WojwodinanadDunajem
WewrześniuubiegłegorokuwramachprzygotowańdoEuropejskiejStolicy
Kultury2021porazpierwszyodbyłsięwNowymSadzieSynergy#wtf-przegląd
teatrówprofesjonalnych,którychaktorzysączłonkamimniejszościnarodowych
iswójrepertuarwykonująwjednymzjęzykówobjętychochronąEuropejskiej
KartyJęzykówRegionalnychlubMniejszościowych.Gospodarzemfestiwalubył
węgierskojęzycznyTeatrNowosadzki,apomysłodawcąwydarzeniajegodyrektor
ValentinVencel.PrzyokazjifestiwaluzorganizowanosympozjumnaukoweBRola
iznaczeniejęzykawprocesiesamoidentyfikacji”,wczasiektóregoreżyserzy,aktorzy
idyrektorzyteatrówdziałającychwśrodowiskachwielokulturowychzastanawiali
sięnadmiejscemmniejszościwświeciezdominowanymprzezwiększość,nad
sposobem,wjakipaństwatraktująróżnorodnośćkulturową,atakżenadtym,czy
teatrmożestanowićformękomunikacjimiędzykulturami.Uczestnikamisympo-
zjumigośćmifestiwalubyłyteatryzRumunii,Słowenii,Macedonii,Węgier,Ka-
zachstanu,WłochiUkrainy.
Założonyw1974r.TeatrNowosadzki,awłaściwieÚjvidékiSzínházczyNovo-
sadskopozoriśte,toświetnyprzykładpozytywnegowpływutradycjiróżnychkultur
napowstanieinstytucjiwybitnej,którarównocześniepełnirolęreprezentanta
jednejzmniejszościnarodowych.ZaliczanydogronanajlepszychteatrówwSerbii
ÚjvidékiSzínházodważniewychodzipozaetnicznegettowęgierskości,awgranych
powęgiersku(zserbskimprzekłademsymultanicznym)przedstawieniachzajmuje
sięsprawamiuniwersalnymi.Jakoinstytucjakulturymniejszościwęgierskiejspeł-
niaonswekulturalno-edukacyjnezadaniawrozwojuiafirmacjikulturyWęgrów,
alezasięgjegooddziaływaniajestponadregionalny.
Samaideateatrustanowiącegopomostmiędzykulturąmniejszościakulturami
narodówwiększościowychdawnejJugosławiipojawiłasięwlatach60.XXwie-
ku.InspiracjąbyławangardowybelgradzkiteatrAtelje212.Nowainstytucjamiała
służyćposzukiwaniomteatrunowoczesnego,zupełnieinnegoniżtradycyjnywę-
gierskiTeatrNarodowyzSuboticyczySerbskiTeatrNarodowyzNowegoSadu.
Scenamiałamiećcharakterkameralny,ajednocześnieeksperymentalny.Wreper-
tuarzeznalazłasięzarównowspółczesnaliteraturawęgierska,jakiserbska,jugo-
słowiańskaiświatowa.
Rzutokanaaktualnyafiszuzmysławiaspecyfikędziałalnościtegoteatru,wktó-
rymspektakleprzygotowujązarównoreżyserzymiejscowi,wojwodińscy,jakispo-
zaWojwodinyczySerbii.Wystawianedziełaporuszająaktualnetematy,lecztakże
bolesneokresyhistoriiWojwodiny,SerbiiiWęgier,skomplikowanekwestietożsa-
mościitraumregionu.PrzykłademjestnagradzanaNeoplantawreżyseriiwybit-
negoAndrásaUrbana,napodstawiepowieścipt.Neoplanta,czyliziemiaobiecana
węgierskiegopisarzazWojwodinyLaszlóVégela,będącejkronikąXX-wiecznejhi-
storiiNowegoSadu.Famaobicyklistachpowstałanapodstawiepostmodernistycz-
nejpowieściserbskiegopisarzaSvetislavaBasary,aCzarnytoopowieśćosłyn-
nymserbskimwodzuCzarnymJerzym,któryprzeniesionydowspółczesnościwal-
czyzturkokapitalistami.
Pierwsząpremierąsezonu2017/2018,otwierającątakżefestiwalSynergy#wtf,
byłspektaklGrobowiecdlaBorysaDawidowicza-wyreżyserowanyprzezMa-
24(2/2018)
