Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WłodzimierzPróchnicki
UNIWERSYTETJAGIELLOŃSKI
EMILZEGADŁOWICZ—PUNKTYWIDZENIA
TwórczośćEmilaZegadłowiczawiążesięwokresiewcześniejszymzjegobiografią,pośredniozaś,
wpodobnysposób,zwydarzeniamispołecznymiipolitycznymiepokilIndywidualnedo-
świadczeniawrazzbardziejogólnym,wycinkowymtłemhistorycznymprzenikajądojegopoezji,
wwiększymstopniu—doprozyidramatówlTaoczywistośćjestotyleważna,żezaznaczajedną
zperspektyw,zktórychnależyspoglądaćnatopisarstwolMożnajepotraktowaćdwuwymiaro-
wo,poczynającoddoświadczeńdzieciństwaigimnazjalnejmłodości,przezwątkibiograficzne,
toznaczyteskładnikiutworu,którewynikajązprzeżyćpodmiotuijegopersonalnegootoczenia
(rodzice,przyjacieleszkolni,atakżeosobyopowiadająceowydarzeniachbezpośrednioprzeznie
doświadczonych)lTasferainformacyjnaokreśliszczególny,indywidualnyisubiektywnypunkt
autorskiegowidzenialAutorumieszczagatunkoweokreślenienkronika”wpodtytułachUśmie‑
chu…iZmór…,opatrzoneczasowąlokalizacją:nzzamierzchłejprzeszłości”,cosugerujeodesła-
niekuepopeiczybaśnilTkwiwtympołączeniupewnasprzecznośćlKronikawewspółczesnym
rozumieniutopewienzapiszgodnyzfaktami,częstoszczegółowy,epopejalubbaśńnasuwają
skojarzeniazfantastycznościąlZegadłowiczwyjaśniałtojednakwtensposób,żepodkreślał
realistyczny,faktograficznycharakterutworu,kiedypisał,żeZmory...tonolbrzymiakoncepcja
kronikarska[…]inicpróczautentyzmuprzyrodniczegoniejestiniemożebyćmotoremichpo-
wstania”1l
Natomiastdrugizespółtematycznytworząwydarzeniaocharakterzehistorycznym—społeczne,
obyczajowe,artystyczne,polityczne,znajdująceodzwierciedlenieprzedewszystkimwtekstachproza-
torskichipóźnychutworachteatralnychlWobusferachrzeczywistezdarzeniaiosobyzostająpod-
danekamuflującymprzetworzeniomorazdziałaniomnadającymimkształtartystycznywedle
koncepcjipisarzabudującegocałośćmateriałowąiideowąutworulZnanymicharakterystycz-
nymprzykłademwłączeniazakamuflowanegoiprzetworzonego,niefikcjonalnegoepizoduhisto-
rycznegosąfinałowepartiepowieściMotory,scenyzeZjazduPracownikówKulturyweLwowie
1ElZegadłowicz:SłowabezprzydziałulnWiadomościLiterackie”1936,nr13lFormankroniki”,nusuwając
zpolawidzeniaswegosprawcę,działaćmiałajakoczystydokument”,jakoanalizapedagogiczna,psychologiczna,
medycznalPorlKlKłosiński:Od„Zmór”do„Motorów”.Czyjestmożliwaliteraturaerotyczna?.W:Idem:Eros.
Dekonstrukcja.PolitykalKatowice2000,sl89inl
