Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Etykamedycznazelementamifilozofii
totakie,któredokonujesięzgodniezregułamisystemudedukcyjnego.
Systemdedukcyjnyskładasięzczterechelementów.Terminypierwotne
przyjmowanesąbezdefinicji,aichsensjestpotocznylubzapożyczony
zinnejteorii.NaprzykładwgeometriieuklidesowejDpunkt”jesttermi-
nempierwotnym,któregosensuznajesięzaintuicyjniezrozumiały.
Drugimelementemsystemudedukcyjnegosąaksjomaty,czylitwierdze-
niaprzyjętebezdowodu,któreuznajesięzaprawdziwe.Naprzykład
wgeometriieuklidesowejaksjomatwyrażazdanieDDowolnedwa
punktymożnapołączyćodcinkiem”.Trzecielementsystemudedukcyj-
negotodefinicjawyrażeniasensownego,którazwykleskładasięzlisty
wyrażeń,któresąpoprawniezbudowane,orazregułtworzeniawyrażeń
sensownych.Wyrażeniasensownetowyrażenia,którychstrukturajest
dopuszczalnawramachsystemu.Wykorzystującterminypierwotne
orazutworzonenaichbazieterminypochodneiprzestrzegającwyma-
gańsensownościwyrażeń,zaksjomatówmożnawyprowadzaćtwier-
dzeniapochodne.Dowodzeniatwierdzeńpochodnychdokonujesię
zgodniezregułamidowodzenia,któreokreślają,jakieprzekształcenia
aksjomatówiwyrażeńsensownychzwykorzystaniemterminówpier-
wotnychipochodnychsądozwolone.RegułytepozwalająDprzenosić”
prawdziwośćaksjomatównasensownetwierdzeniapochodne.
Nietrudnozauważyć,żewnioskowaniededukcyjnenienależydo
typowychwobszarzemedycyny.Wnioskowaniadedukcyjneodbywają
siębezeksperymentówbądźobserwacji,któresącharakterystycznedla
naukempirycznych.Wnaukachtychustalasięfaktyiprawidłowości
obecnewprzyrodzie(naukiprzyrodnicze)lubwludzkichzbiorowo-
ściach(naukispołeczne).Donaukprzyrodniczychnależynp.fizyka,
chemiaibiologia,zaśdonaukspołecznychm.in.socjologia,ekonomia,
historia.Odnaukempirycznychnależyponadtoodróżnićhumanistykę,
którejcelemjestwmniejszymstopniupoznawanie,awwiększymrozu-
mienie,iktórazostaniepokrótceomówionapóźniej.
WodniesieniudonaukempirycznychsłowoDnauka”bywaużywa-
newrozmaitychznaczeniach.Wpodstawowymsensienaukatosyste-
matycznebadania,którychcelemjestdostarczeniewiarygodnejwiedzy
pozwalającejwyjaśniaćiprzewidywaćzjawiskaprzyrody.Rezultatem
takichbadańsą(widealnymprzypadku)teorienaukowe,naktóreskła-
dająsięprawanaukowebędącepodstawąwyjaśnieńiprzewidywań
jednostkowychzjawisk.Naukąjestzatemnp.fizjologia,fizyka,astrono-
mia.Naukęnależyodróżnićodtechnologii,któraczęstobywaobejmo-
wanapotocznympojęciemnauki.Technologiatosystematycznebada-
niasłużącerozwiązywaniupraktycznychproblemównabaziewiedzy
naukowej.Jejwynikiemsąprojektyurządzeńiprocedur,któreumożli-
wiająlubułatwiajączłowiekowiwykonywanierozmaitychzłożonych
lubtrudnychzadań.Takieurządzeniaiprocedury(wytwarzaneprzez
przemysł)tonp.aparatydoobrazowaniawmedycynieczyoprogramo-
