Farmacja praktyczna

Renata Jachowicz

Get access

Buy this book

ISBN/ISSN:

978-83-200-5123-0

DOI:

Publisher:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Publishing year:

2016

Pages:

746

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Jachowicz, Renata. Farmacja praktyczna. Red. . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2016, 746 s. ISBN 978-83-200-5123-0

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Jachowicz, R.

T1 Farmacja praktyczna

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

PP Warszawa

YR 2016

SN 978-83-200-5123-0

Bibliografia BibTex:

@Book{ 158777, author = "Jachowicz, Renata", editor = "", title = "Farmacja praktyczna", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2016", address = "Warszawa", isbn = "978-83-200-5123-0" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Jachowicz, Renata

ED -

TI - Farmacja praktyczna

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY - Warszawa

PY - 2016

SN - 978-83-200-5123-0

ER -

Netography (standard APA):

Jachowicz, Renata. Farmacja praktyczna [on-line database] Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2016 [access: 18 05 2024]. Access in Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/farmacja-praktyczna-renata-jachowicz-158777.

leki, praktyka farmaceutyczna, zasady sporządzania leków, receptura leków

Nowe, uaktualnione wydanie książki dotyczącej praktyki farmaceutycznej, zwłaszcza w aptece ogólnodostepnej. Tematyka poszczególnych rozdziałów dotyczy: - prawidłowego postępowania w zakresie wykonywania i dystrybucji leków - prowadzenia opieki far...

ISBN/ISSN:

978-83-200-5123-0

DOI:

Publisher:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Publishing year:

2016

Pages:

746

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa16
CZĘŚĆ I. APTEKA JAKO MIEJSCE WYKONYWANIA USŁUGI FARMACEUTYCZNEJ18
1. Praktyka farmaceutyczna w zmieniającym się otoczeniu – Jerzy Brandys, Agnieszka Skowron20
1.1. Evidence Based Medicine i Evidence Based Pharmacy – współczesnym paradygmatem praktyki medycznej i farmaceutycznej21
1.2. Standardy i systemy zarządzania jakością w placówkach opieki zdrowotnej24
1.2.1. Usługi farmaceutyczne28
1.3. Badania i procesy rozwojowe produktów leczniczych31
1.3.1. Etapy procesu badawczo-rozwojowego31
1.3.2. Wytwarzanie produktów leczniczych34
1.4. Rola farmaceuty w systemie ochrony zdrowia35
1.5. Analizy farmakoekonomiczne w ocenie procedur terapeutycznych37
1.5.1. Porównawcze analizy farmakoekonomiczne40
1.5.2. Etapy analiz porównawczych42
2. Zasady wydawania produktów leczniczych w aptece – Lucyna Bułaś50
2.1. Zasady dyspensowania produktów leczniczych z uwzględnieniem ich kategorii dostępności51
2.1.1. Dyspensowanie produktów leczniczych na podstawie recepty lekarskiej52
2.1.2. Zasady dyspensowania produktów leczniczych i wyrobów medycznych refundowanych54
2.1.3. Dyspensowanie produktów leczniczych pacjentom z uprawnieniami57
2.1.4. Zasady wydawania produktów leczniczych zawierających środek odurzający lub substancję psychotropową58
2.1.5. Realizacja recept refundowanych dla ubezpieczonych w Unii Europejskiej60
2.1.6. Zasady wydawania leku recepturowego z apteki61
2.1.7. Zasady wydawania produktów leczniczych niepodlegających refundacji62
2.1.8. Wydawanie produktów leczniczych na receptę do stosowania u zwierząt62
2.1.10. Zasady sporządzania i realizacji odpisu recepty64
2.1.9. Wydawanie produktów leczniczych bez recepty lekarskiej w przypadkach zagrożenia zdrowia i życia64
2.2. Zasady wydawania produktów leczniczych w opakowaniu własnym apteki65
2.3. Zasady postępowania przy wydawaniu produktu leczniczego z apteki66
2.3.1. Przyczyny odmowy wydania produktu leczniczego z apteki67
2.3.2. Zasady dotyczące korekty recept68
2.4. Zasady dokumentowania wydania produktów leczniczych przepisanych na receptę70
2.4.1. Taksacja recepty70
2.4.2. Dokumentacja recept refundowanych oraz leku aptecznego, recepturowego i homeopatycznego70
2.5. Zasady przechowywania środków odurzających i psychotropowych oraz ich ewidencjonowanie73
2.5.1. Postępowanie w przypadku przeterminowanych środków odurzających i psychotropowych przeznaczonych do unieszkodliwienia74
2.5.2. Zwolnienie z obrotu środkami odurzającymi i psychotropowymi75
3. Zasady sporządzania leków w aptece78
3.1. Ogólna charakterystyka sporządzania leków – Renata Jachowicz, Witold Jamróz78
3.1.1. Zasady sporządzania leku recepturowego80
3.1.2. Procesy jednostkowe, urządzenia81
3.1.3. Pojemniki, oznakowanie87
3.2. Płynne postacie leku recepturowego – Anna Czech, Renata Jachowicz91
3.2.1. Roztwory – Solutiones92
3.2.2. Krople – Guttae102
3.2.3. Mieszanki – Mixturae107
3.2.4. Zawiesiny – Suspensiones115
3.2.5. Emulsje – Emulsiones123
3.3. Półstałe preparaty – Renata Jachowicz, Aldona Maciejewska133
3.3.1. Charakterystyka półstałych postaci leku133
3.3.2. Maści – Unguenta136
3.3.3. Żele143
3.4. Stałe postacie leku recepturowego147
3.4.1. Proszki – Pulveres – Krzysztof Niwiński, Renata Jachowicz147
3.4.2. Preparaty doodbytnicze, dopochwowe, docewkowe – Renata Jachowicz, Anna Czech, Aldona Maciejewska170
3.5. Leki do oczu – Anna Czech, Renata Jachowicz189
3.5.1. Krople do oczu – Guttae ophthalmicae193
3.5.2. Sporządzanie kropli do oczu198
3.6. Ocena jakości preparatów farmaceutycznych – Anna Czech, Renata Jachowicz204
4. Receptura stomatologiczna – Witold Jamróz, Renata Jachowicz206
4.1. Technologiczne aspekty leczenia chorób przyzębia206
4.2. Przykłady recept209
4.3. Przykłady recept – dane z piśmiennictwa214
5. Receptura leków pediatrycznych – Renata Jachowicz, Aldona Maciejewska218
5.1. Elementy charakterystyki fizjologicznej wieku rozwojowego218
5.2. Obliczanie dawek225
5.3. Przykłady leków recepturowych228
5.3.1. Płynne leki recepturowe228
5.3.2. Półstałe leki recepturowe235
5.3.3. Stałe leki recepturowe238
5.3.4. Czopki – Supposistoria analia (rectalia), vaginalia241
6. Trwałość leku – Aleksander Mendyk, Witold Jamróz, Renata Jachowicz244
6.1. Ogólna charakterystyka trwałości postaci leku244
6.2. Okres przydatności do użycia (termin przydatności)249
7. Zapewnienie właściwej jakości produktów leczniczych w hurtowniach i aptekach – wybrane zagadnienia – Lucyna Bułaś254
7.1. Rola i zadania Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej w kontroli jakości254
7.2. Wstrzymanie i wycofanie z obrotu produktów leczniczych259
7.2.1. Tryb postępowania w przypadku otrzymania decyzji o wstrzymaniu obrotu produktem leczniczym w wytwórni, hurtowni, aptece oraz w placówce obrotu pozaaptecznego259
7.3. Przyczyny wstrzymania i wycofania leków z obrotu261
7.3.1. Tryb zgłaszania wady jakościowej263
7.3.2. Tryb zabezpieczenia leku do badań przez wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego266
7.4. Dobra Praktyka Dystrybucyjna – zabezpieczenie jakości w hurtowni farmaceutycznej267
7.5. Wewnętrzna kontrola jakości w aptece273
7.5.1. Tok postępowania przy przyjęciu asortymentu dostawy z hurtowni do apteki274
7.5.2. Warunki wykonania i wewnętrzna kontrola leku wykonywanego w aptece275
8. Opieka farmaceutyczna – Agnieszka Skowron, Jerzy Brandys278
8.1. Działania podejmowane w celu racjonalizacji wydatków na leki278
8.2. Definicje opieki farmaceutycznej280
8.3. Pacjenci wskazani do objęcia opieką282
8.4. Opieka farmaceutyczna jako proces282
8.5. Problem lekowy285
8.5.1. Problemy lekowe związane ze wskazaniami do stosowania286
8.5.2. Problemy lekowe związane ze skutecznością leczenia287
8.5.3. Problemy lekowe związane z bezpieczeństwem terapii287
8.5.4. Problemy lekowe związane z wygodą chorego288
8.5.5. Inne podejście do klasyfikacji problemów lekowych295
8.6. Cele terapeutyczne297
8.7. Plan opieki farmaceutycznej299
8.8. Edukacja w procesie opieki farmaceutycznej300
8.9. Rola chorego w procesie opieki farmaceutycznej301
8.10. Rola farmaceuty w opiece farmaceutycznej303
8.11. Dokumenty określające rolę farmaceutów304
8.12. Praktyczna realizacja opieki farmaceutycznej w Polsce305
9. Komunikacja interpersonalna w opiece farmaceutycznej – Agnieszka Skowron308
9.1. Sytuacje komunikacyjne w aptece308
9.2. Definicja procesu komunikacji309
9.3. Komunikacja niewerbalna310
9.3.1. Metakomunikaty312
9.4. Zaburzenia procesu komunikacji interpersonalnej313
9.5. Umiejętność słuchania315
9.6. Style komunikowania się316
9.6.1. Styl pasywny316
9.6.2. Styl agresywny317
9.6.3. Styl asertywny317
9.7. Analiza transakcyjna i analiza gier319
9.8. Znaczenie komunikacji w aptece324
10. Zadania farmaceutów w zakresie doradzania pacjentowi326
10.1. Zasady doboru leków OTC (wydawanych bez recepty) – Agnieszka Skowron326
10.2. Doradzanie w zakresie stosowania leków z grupy OTC w wybranych jednostkach chorobowych – Barbara Filipek332
10.2.1. Przeziębienie332
10.2.2. Kaszel333
10.2.3. Katar336
10.2.4. Ból gardła337
10.2.5. Choroby ośrodkowego układu nerwowego338
10.2.6. Choroby reumatyczne342
10.2.7. Choroby przewodu pokarmowego346
10.2.8. Choroby układu sercowo-naczyniowego355
10.2.9. Zapalenie pęcherza moczowego i dróg moczowych368
10.2.10. Przerost gruczołu krokowego370
10.2.11. Menopauza371
10.2.12. Osteoporoza373
10.2.13. Choroby oczu378
10.2.14. Choroby dermatologiczne381
11. Materiały medyczne – Anna Cedro-Niwińska, Renata Jachowicz392
11.1. Materiały opatrunkowe do leczenia ran392
11.2. Charakterystyka materiałów opatrunkowych396
11.2.1. Wata396
11.2.2. Gaza398
11.2.3. Włókniny399
11.2.4. Kompresy impregnowane399
11.2.5. Kompresy kombinowane401
11.2.6. Kompresy pokrywane metalami401
11.2.7. Opatrunki z miodem manuka404
11.2.8. Kompresy z węglem aktywnym406
11.2.9. Opatrunki hydrożelowe409
11.2.10. Opatrunki z celulozy bakteryjnej411
11.2.11. Opatrunki hydrokoloidowe412
11.2.12. Opatrunki lipidokoloidowe417
11.2.13. Opatrunki hydrowłókniste (hydrofiber)418
11.2.14. Opatrunki z superabsorbentem421
11.2.15. Opatrunki alginianowe423
11.2.16. Opatrunki piankowe426
11.2.17. Opatrunki kolagenowe428
11.2.18. Opatrunki adsorbujące bakterie430
11.2.19. Dobór opatrunku do rany431
11.2.20. Przylepce i plastry opatrunkowe435
11.2.21. Opaski elastyczne439
11.3. Nici chirurgiczne440
11.4. Artykuły higieniczne dla chorych z problemami urologicznymi442
11.5. Zaopatrzenie stomii444
11.6. Sprzęt jednorazowego użytku448
11.6.1. Cewniki448
11.6.2. Rurki tracheostomijne451
12. Promocja zdrowia – Małgorzata Panas, Justyna Dymek, Anna Gołda454
12.1. Promocja zdrowia w aptekach455
12.2. Udział farmaceutów w zwalczaniu nałogu palenia456
12.3. Nałóg palenia tytoniu458
12.3.1. Uzależnienie od nikotyny458
12.3.2. Zdrowotne następstwa palenia papierosów459
12.3.3. Choroby biernych palaczy459
12.3.4. Głód nikotynowy460
12.3.5. Farmakoterapia uzależnienia od nikotyny460
12.3.6. E-papierosy463
12.4. Otyłość a stan zdrowia człowieka466
12.4.1. Powstawanie otyłości466
12.4.2. Rola farmaceuty w terapii otyłości469
12.4.3. Leczenie dietetyczne470
12.4.4. Wzmożony wysiłek fizyczny470
12.4.5. Leczenie farmakologiczne470
12.4.6. Środki wspomagające odchudzanie471
12.5. Aktywność fizyczna472
13. Techniczne aspekty praktyki farmaceutycznej – Sebastian Polak482
13.1. Sprzęt komputerowy482
13.1.1. Serwer i jednostki robocze483
13.1.2. Dodatkowe urządzenia484
13.2. Dostęp do sieci internet485
13.3. Oprogramowanie apteczne485
13.4. Dodatkowe oprogramowanie i wyposażenie486
13.4.1. Bazy danych zawierające informacje o lekach487
13.4.2. Źródła danych merytorycznych oraz uczenie się za pośrednictwem sieci internet489
13.4.3. E-apteka493
13.5. Podsumowanie494
13.4.4. Sprzęt dydaktyczny – edukacja pacjenta494
CZĘŚĆ II. ZASADY BEZPIECZNEJ FARMAKOTERAPII498
14. Bezpieczeństwo farmakoterapii – Jerzy Brandys500
14.1. Metody badania i oceny bezpieczeństwa leków500
14.2. Niepożądane działania leków502
14.3. Chorobowość i śmiertelność polekowa504
14.4. Błędy lekowe507
14.4.1. Rodzaje błędów lekowych wykrywanych i popełnianych w aptekach509
14.4.2. Praca farmaceuty a błędy dyspensowania510
14.4.3. Sposoby minimalizacji ryzyka błędów lekowych512
15. Działania niepożądane leków – powikłania polekowe – Barbara Filipek514
15.1. Działania niepożądane leków514
15.1.1. Klasyfikacja działań niepożądanych519
15.2. Choroby polekowe525
15.2.1. Rzekomobłoniaste zapalenie okrężnicy525
15.2.2. Polekowy zespół pozapiramidowy526
15.2.3. Nudności, wymioty i bóle brzucha528
15.2.4. Polekowe owrzodzenia żołądka i dwunastnicy529
15.2.5. Polekowe zaburzenia rytmu serca529
15.2.6. Nieżyt nosa po nadużywaniu kropli do nosa530
15.3. Monitorowanie działań niepożądanych531
16. Interakcje leków – Barbara Filipek538
16.1. Interakcje farmakokinetyczne538
16.1.1. Interakcje na etapie wchłaniania538
16.1.2. Interakcje na etapie dystrybucji541
16.1.3. Interakcje na etapie biotransformacji541
16.1.4. Interakcje na etapie wydalania543
16.2. Interakcje farmakodynamiczne544
16.3. Kliniczne interakcje lekowe545
17. Interakcje leków z żywnością – Regina Olędzka554
17.1. Wprowadzenie. Definicja interakcji554
17.2. Podstawowe rodzaje interakcji556
17.3. Wpływ żywności na wchłanianie substancji leczniczej556
17.3.1. Czynniki wpływające na proces wchłaniania substancji leczniczych556
17.3.2. Wpływ pożywienia na zmniejszenie wchłaniania substancji leczniczych560
17.3.3. Wpływ żywności na opóźnienie wchłaniania substancji leczniczych564
17.3.4. Wpływ żywności na zwiększenie wchłaniania substancji leczniczych565
17.3.5. Osłaniające działanie żywności567
17.4. Wpływ płynów podawanych z lekami na ich biodostępność568
17.5. Wpływ pożywienia na transport substancji leczniczych w organizmie574
17.6. Wpływ pożywienia na metabolizm leku575
17.6.1. Wpływ składników odżywczych na biotransformację leków576
17.6.2. Wpływ niektórych środków spożywczych na metabolizm leków579
17.6.3. Rola mikroflory przewodu pokarmowego w metabolizmie leku580
17.7. Wpływ pożywienia na wydalanie leków581
17.8. Wpływ leków na wchłanianie, metabolizm i wydalanie składników odżywczych582
17.8.1. Wpływ leków na wchłanianie składników odżywczych582
17.8.2. Wpływ leków na metabolizm składników odżywczych584
17.8.3. Wpływ leków na wydalanie składników mineralnych585
17.8.4. Wpływ leków na doznania smakowe, łaknienie i apetyt585
17.9. Synergiczne działanie leków i pożywienia586
17.10. Interakcje leków z pozostałościami substancji zanieczyszczających żywność587
17.11. Interakcje między lekami a substancjami farmakologicznie czynnymi zawartymi w żywności588
17.12. Interakcja leku z alkoholem589
17.13. Interakcja lek–suplementy diety590
17.13.1. Definicja i prawne wymagania bezpieczeństwa suplementów diety590
17.13.2. Interakcje pomiędzy suplementami diety a lekami593
18. Zasady prawidłowego stosowania leków w zależności od rodzaju postaci leku i opakowania – Anna Krupa, Renata Jachowicz604
18.1. Podanie doustne604
18.1.1. Płynne postacie leku604
18.1.2. Stałe postacie leku605
18.2. Podanie leku do oczu607
18.1.3. Płynne i półstałe postacie leków stosowane w jamie ustnej607
18.2.1. Krople do oczu607
18.3. Podanie leku do uszu613
18.2.2. Maści i żele do oczu613
18.3.1. Krople do uszu613
18.4. Podanie leku do nosa614
18.3.2. Maści do uszu614
18.4.1. Krople i aerozole do nosa614
18.4.2. Maści i żele do nosa616
18.5. Podanie inhalacyjne617
18.6. Podanie leku na skórę622
18.6.1. Płynne postacie leku622
18.6.2. Półstałe postacie leku622
18.6.3. Zasypki624
18.6.4. Aerozole natryskowe624
18.6.5. Transdermalne systemy terapeutyczne (TTS)625
18.7. Podanie dopochwowe626
18.8. Podanie doodbytnicze626
18.7.1. Tabletki626
18.7.2. Maści i żele626
18.8.1. Czopki626
18.8.2. Maści627
CZĘŚĆ III. UREGULOWANIA PRAWNE W FARMACJI630
19. Regulacje prawne w obszarze praktyki farmaceutycznej – Tadeusz Włudyka, Marcin Smaga632
19.1. Źródła prawa632
19.2. Pojęcie i rodzaje obrotu produktami leczniczymi640
19.3. Placówki obrotu produktami leczniczymi645
19.3.1. Hurtownie farmaceutyczne645
19.3.2. Apteki656
19.3.3. Punkty apteczne658
19.3.4. Placówki obrotu pozaaptecznego659
19.4. Zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej660
19.5. Działalność aptek ogólnodostępnych669
19.5.1. Zasady obrotu produktami leczniczymi prowadzonego przez apteki ogólnodostępne669
19.5.2. Wymogi dotyczące lokalu apteki677
19.5.3. Kierownik apteki – kwalifikacje i zadania678
19.5.4. Osoby zatrudnione przy wykonywaniu czynności fachowych679
19.6. Reklama aptek680
20. Wprowadzenie do obrotu produktów leczniczych – Beata Stępniewska684
20.1. Ustawodawstwo europejskie a ustawodawstwo polskie w zakresie dopuszczenia produktów leczniczych do obrotu684
20.2. Własność intelektualna a dopuszczanie produktów leczniczych do obrotu686
20.2.1. Ochrona własności intelektualnej689
20.3. Wymogi dotyczące dopuszczania produktów leczniczych do obrotu694
20.3.1. Elementy dokumentacji rejestracyjnej dla produktów leczniczych695
20.3.2. Szczególne wymogi dotyczące produktów leczniczych pochodzenia roślinnego700
20.3.3. Szczególne wymogi dotyczące produktów leczniczych homeopatycznych700
20.4. Procedury dopuszczania produktów leczniczych do obrotu701
20.5. Szczególne przypadki dopuszczania produktów leczniczych do obrotu707
20.5.1. Produkty lecznicze „sieroce”707
20.5.2. Warunkowe dopuszczenie do obrotu708
20.5.3. Dopuszczenie do obrotu w wyjątkowych okolicznościach709
20.6. Ważność pozwolenia na dopuszczenie do obrotu710
20.7. Obowiązki podmiotu odpowiedzialnego po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu711
20.7.1. Zmiany w pozwoleniu na dopuszczenie do obrotu711
20.7.2. Monitorowanie działań niepożądanych (Pharmacovigilance)712
Aneks 1. Opieka farmaceutyczna – studium przypadku – Agnieszka Skowron, Wioletta Polak718
Aneks 2. Termometry lekarskie – Anna Krupa734
Skorowidz738