Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
stancji.Wolnytransportaksonalny(0,5–10mm/dobę)przenosidozakończeńaksonu
enzymy,składnikicytoplazmylubelementycytoszkieletu,potrzebnem.in.podczas
wzrostulubregeneracjiuszkodzonychwłókiennerwowych.Natomiastszybkitransport
aksonalny(20–400mm/dobę)wykorzystujemikrotubuletworzącecytoszkieletaksonu
izwiązaneznimispecyficznebiałkatransportujące(kinezynę,dyneinę).Umożliwiato
przenoszeniemitochondriów,pęcherzykówsynaptycznych,niektórychenzymów,glu-
kozylubaminokwasówzarównodozakończeńaksonu(transportpostępowy),jakido
ciałakomórkowego(transportwsteczny).Tenostatnisposóbjestniekiedywykorzysty-
wanyprzezwirusylubtoksyny,którewstecznietransportowanepowtargnięciudoza-
kończeńaksonudoprowadzajądoinfekcjiwośrodkowymukładzienerwowym.
2.2.2.Rodzajeneuronów
Podwzględemstrukturalnymwyróżniasięczterytypyneuronów(ryc.2.2):
•
Jednobiegunowe,charakterystyczneprzedewszystkimdlabezkręgowców,którema-
jątylkojednąrozgałęzionąwypustkę,pełniącązarazemrolęaksonuidendrytów.
•
Dwubiegunowe,któremajądwiewypustki,wychodzącezdwóchprzeciwległychbie-
gunówwrzecionowatejzwyklekomórki.Jednaznich(dendryt)odbieraimpulsy
iprzewodzijedośrodkowo,druga(akson)odprowadzawkierunkuzakończeń.Ta-
kieneurony,przewodząceinformacjeczuciowe,znajdująsięwsiatkówceoka,na-
błonkuwęchowyminiektórychzwojachnerwowych.
•
Pseudojednobiegunowe,którychciałależąwzwojachrdzeniowychlubczaszko-
wych.Przewodząoneinformacjeobodźcachmechanicznych,chemicznychibólo-
wychzobwodudoośrodkowegoukładunerwowego.Rozwijająsięonezkomórek
pierwotniedwubiegunowych,wktórychobiewypustkiłącząsięuswegopoczątku
wjedenakson.Gałąźobwodowategoaksonudochodziażdoreceptora(np.wskó-
rzelubwmięśniu),natomiastdruga,zwykleznaczniekrótsza,wstępujedordzenia
kręgowegolubpniamózgu.
•
Wielobiegunowe,najpowszechniejwystępującewośrodkowymukładzienerwowym.
Mająonewielerozgałęzionychdendrytówijedenakson,któregozakończeniatwo-
rząsynapsynainnychkomórkachnerwowychlubefektorach.
Podwzględemfunkcjonalnymzwyklewyróżniasiętrzypodstawowerodzajekomó-
reknerwowych:
•
Neuronyaferentne(czuciowe),przewodząceinformacjebezpośrednioodrecepto-
rów,ichciałakomórkoweleżąnaobwodzie(główniewzwojachrdzeniowych
iczaszkowych),aaksonyzmierzajądoośrodkowegoukładunerwowego.
•
Neuronyeferentne,przewodząceinformacjedoefektorów.Ciałakomórkowewraz
zdendrytamileżąwrdzeniukręgowymlubpniumózgu,aaksonybiegnąnaobwód,
doefektorów.Jeżeliefektoramisąwłóknamięśniowepoprzecznieprążkowane,
mówimyoneuronachruchowych(motoneuronach).
•
Neuronypośredniczące(interneurony),wcałościzlokalizowanewośrodkowym
układzienerwowym.Przekazująoneinformacjepomiędzyinnymineuronami.
25
