Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
II.KarolKautskyiortodoksjaniemiecka
byćefektywniesformułowanybezżadnejempirii).Powtóre,imperatyw
kategorycznyjestniemożliwydourzeczywistnieniawspołeczeństwie
rozdartymprzeciwieństwamiirodzącymkonfliktysprzecznychlojalności
(wrzeczywistościimperatywkategorycznyjestformalnąnormą,która
ustalaniezbędnywarunekkażdejregułykonkretnej,niezaśempirycznym
twierdzeniem,którezakładafaktyczneistnienieharmonijnegospołeczeń-
stwaalbowykluczamoralnekonflikty;niejestteżwystarczającymwarun-
kiemdlazbudowaniamoralnegokodeksu).Dojakiegostopniadochodzi
niezrozumienieKantauKautsky)egomożnasięprzekonaćzuwagi,którą
rzucawEtyce:właśnieuzwierząt,powiada,zasadaKantowskażądająca,
bytraktowaćosobnikijakocel,niezaśśrodek,jestfaktycznierealizowana,
ztymtylko,żewspólnotabronitylkotychosobników,którychprzetrwa-
niejestdlagatunkukorzystne.Kautskyniezauważa,żeówdodatek
(Dktórychżyciejestdlagatunkukorzystne”)obracarzekomązasadęsamo-
celowejwartościosobnikówwjejprzeciwieństwo,gdyżwynikazeń,że
osobnikitraktowanesąwłaśniejakośrodkisłużąceutrzymaniugatunku,
niezaśsamocelowewartości.
3.Świadomośćirozwójspołeczny
Zasadaścisłegodeterminizmuorazprzekonanie,żehistorialudzkajest
dalszymciągiemhistoriinaturalnejidajesięwyjaśnićprzeztesameprawi-
dłowości,prowadząKautsky)egodoczystonaturalistycznejinterpretacji
świadomościludzkiej.KautskynieuważabynajmniejświadomościzaDepife-
nomen”(obiekcjaczęstoafałszywiewysuwanaprzezkrytykówmarksizmu),
tojestzazjawisko,któresamonieuczestniczywDobiektywnych”historycz-
nychprzebiegach,leczpolegatylkonaich-trafnejczynietrafnej-percep-
cji.Albowiemświadomość,wedleKautsky)ego,jestniezbędnymogniwem
wprocesach,poddanychniezłomnejkonieczności.Jednakżeniemawłaści-
wieswoiścieludzkiejświadomości,zasadniczoróżnejodświadomościzwie-
rzęcej.świadomośćludzkatointeligencja,wiedzaiwrażliwośćmoralna-
cechy,którewykształciłaewolucjanaprzedludzkimpoziomiejakoorgany
adaptacji.Niemawięcsensupowiedzenie,żeprocesyświadomesąnieistot-
nymDdodatkiem”,bezktóregohistorialudzkatoczyłabysiędokładnietak
samo,jaksiętoczyłafaktycznie.Aletosamomożnapowiedziećoprzed-
ludzkiejhistorii;równieżonawprzypadkuwyższychistot,przebiega
znieodzownymudziałemświadomychprocesów,którepozwalajązwierzę-
