Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
Podmiotywytwarzania
przestrzenispołecznej
1.Podmiotywytwarzaniaprzestrzenispołecznej
Podmiotywytwarzająceprzestrzeńspołecznątodziałającejednostki,ukształtowa-
neprzezprocessocjalizacjiiwychowania,pełniącerozmaitefunkcjeizajmująceokre-
ślonemiejscewhierarchiachspołecznych.Wrolipodmiotówdziałających(aktorów)
tworzącychprzestrzeńspołecznąwystępujątakżecałościspołecznenawszystkichpo-
ziomachżyciaspołecznego,odmałychgrupażpowielkiemakrostruktury.Wrozwa-
żaniachsocjologicznychnadżyciemzbiorowymwyróżniamyzazwyczajtrzypoziomy
integracjizjawiskspołecznych:makrostruktury,mezostrukturyimikrostruktury.Ma-
krostrukturyobejmująnajszerszezbiorowości–społeczeństwa,narody,państwa,wiel-
kiekorporacjeponadnarodowe.Mezostrukturytozbiorowościśredniejwielkości,cha-
rakteryzującesięwiększązłożonościąniżmikrostruktury,występowaniemrelacjiza-
równobezpośrednich(charakterystycznychdlapoziomumikro),jakipośrednich
(podobniejaknaszczeblumakrostruktur).Domezostrukturzaliczamym.in.społeczno-
ścilokalne,organizacjeczywspólnotykulturowe,takiejakgrupyetniczne.Wreszcie
napoziomiemikrostruktursytuujemymałegrupy,wktórychdominująinterakcjebez-
pośrednie,napodstawiektórychrozwijająsięskomplikowanewzajemnezależności.
Zaliczamydonichrodziny,grupyprzyjacielskie,małezespołypracownicze.
Wszystkietetypyzbiorowościmogąwystępowaćwroliaktorówuczestniczących
wgrzeoprzestrzeń.Pojawiasiętujednakpewnakwestiadotyczącazbiorowościjako
podmiotudziałania.Możnazapytać:Jakwytwarzaprzestrzeńspołecznąnaprzykład
naródczyspołecznośćmiejska,wjakimsensiejesttodziałaniezbiorowe?1.
Oczywiściemożemysobiewyobrazićzbiorowe,przygotowanedziałaniapodejmo-
waneprzezgrupębudującąwspólnymwysiłkiemswojeśrodowiskospołeczno-prze-
strzenne.TaknaprzykładpowstawałynaprzełomieXIXiXXwiekuosadynaterenie
stanuParanawBrazylii,gdziegrupyosadnikówwspólnie,zbiorowokarczowałydżun-
glę,bystworzyćodpodstawwsie-kolonie.Zazwyczajjednakmówiącozbiorowym
wytwarzaniuprzestrzenispołecznejmamynamyśliefektywysiłkówpodejmowanych
przezrozmaitepodmioty:jednostki,zbiorowości,rozmaiteinstytucjeiorganizacjere-
alizująceswojeinteresy,wchodzącewrelacjespołeczneróżnegorodzajuiwzwiązku
1Wsocjologiikategoria„działańzbiorowych”odnosisiędoaktywnościwspólniepodejmowanej
przezczłonkówzbiorowości,częstozaplanowanej,ukierunkowanejnakonkretnecele,bardziejtrwałeniż
np.masowezachowaniawystępującewtłumie.(Sztompka,2002,s.155).
