Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
1.Gospodarkawstarożytności.Znaczeniehandludalekosiężnego
Wrozliczeniachrynkowychcorazwiększąrolęodgrywałymetale(złoto,srebro
imiedź),którestopniowoprzeobrażałysięwprymitywnypieniądz(metalnawagę).
Fenicja,chociażniebyławielkimimperium,zapisałasiętrwalewgospodarce
światowejdziękiupowszechnieniupieniądza
22idużemuudziałowiwrozwoju
handludalekosiężnego.Państwa-miastafencuskie,uformowaneokoło2000lat
p.n.e.,zajmująceobszarmiędzywybrzeżemMorzaŚródziemnegoagórami
Libanu,międzypołowąIIiXw.p.n.e.zdominowałyhandelwbasenieMorza
ŚródziemnegoiupołudniowychwybrzeżyMorzaCzarnego.Fenicjanieopanowali
teżpośrednictwowhandluzeŚrodkowymiDalekimWschodem,zasiedlili
greckiewyspyCypriRodosorazzałożylifaktoriehandlowenaSycylii,Sardynii,
Malcie,wAfrycePółnocno-ZachodniejiwHiszpanii.Fenicjaniepodjęlibliską
współpracęzIzraelitami.Byłaonakorzystnadlaobustron.Bardziejrozwinięta
wytwórczośćfenickaznalazławIzraeludogodnyrynekzbytuwzamianza
produktyżywnościowe.NawiązanoteżbliskiekontaktyzEgiptem
23.
Rozkwitmiastfenickichprzypadłnalata1200–800p.n.e.Szczególnieznane
icenionebyływyrobytkackie,zwłaszczasławnapurpuratyryjska,uzyskiwana
zmięczakówmorskich,orazproduktyzbrązu,szkłaicyny.Poszukiwanabyłateż
biżuteriazdobionafajansemorazdrewnocedroweijałowcowe.Rozwójrzemiosła
umożliwiałekspansjęhandlowąiakcjękolonizacyjną
24.Prowadzeniewielu
zagranicznychekspedycjiprzyniosłotrwałydobrobyttejrozciągającejsięuwybrzeży
MorzaŚdziemnegokrainie.Fenicjamiałaponadtobardzożyznąziemię,nawadnianą
przezrzekiiźdła.Wybrzeżetobyłojednymznajlepszychpłytkichłowiskna
całymmorzu
25.
1.4.ChinyiIndie
ŚwietnośćChinprzypadłanaczasypaństwastarochińskiego,azwłaszczana
okresdynastiiZhou(X–IIIw.p.n.e.).Byłatoepokadalekoidącychprzemianwe
wszystkichdziedzinachżycia.Chiny,którewcześniejbyłyprawdopodobnie
opóźnionecywilizacyjniewporównaniuzkrajamiAzjiZachodniej,wokresie
Zhoudorównałyim,awpewnychdziedzinachnawetprześcignęłyinneośrodki
cywilizacji
26.Wystarczyspojrzećnadługąlistęchińskichwynalazków.Chińczycy
22Trudnodokładnieokreślićmoment,wktórympieniądzstałsiępowszechny.Dziękiwykopaliskom
wiemyjednak,żewVw.p.n.e.bitomonetyfenickie;wSydoniebitomonetyzperskimiwzorami
(W.CulicanFenicja,w:Cywilizacjestarożytne,ed.cit.,s.142).Czybyłatopierwszamennicana
świecie,niesposóbodpowiedzieć.Wynalazcamonetypozostajewięcwciążnieznany.Pierwsze
monetymogłybyćwybiteprzezfenickiegolubgreckiegoprzedsiębiorcęwcelachreklamowych
(chodziłoorozsławieniemiastalubjegowładcy).Takąwersjęprzyjmujem.in.R.Cameronop.cit.,s.45.
23J.Sołdaczuk,J.Misalaop.cit.,s.20;J.M.Robertsop.cit.,t.I,s.197.
24J.Wolskiop.cit.,s.70–78.
25W.Culicanop.cit.,s.138.
26W.RodzińskiHistoriaChin,Wrocław–Warszawa1974,s.44.