Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROzDzIAŁ1
Pamięćhistoryczna
RafałStobiecki
UniwersytetŁódzki
Pamięćhistorycznatoformapamięciodnoszącejsiędoprzeszłościjakiejśgrupy
społecznej-społeczeństwa,narodu,klasyczyrasy.Składająsięnaniąponadin-
dywidualneiwewnętrzniezróżnicowanezespoływyobrażeńoprzeszłościobo-
wiązującewokreślonymmiejscuiczasieorazróżnorodneformyupamiętniania
przeszłości(np.pomniki,muzea,nazwyulic).Owewyobrażeniamogąmiećróż-
nystatusontologiczny.Obejmująonebowiemzarównointerpretacjeprzeszłości
ujawnianewwypowiedziachpublicznych,tekstachkultury,jakiwspomnienia
orazwyobrażeniaobecnewświadomościpotocznej.
Pamięćhistorycznamożebyćtraktowanaautonomicznie,jakownajogólniej-
szymsensierodzajspołecznejobecnościhistoriiwteraźniejszości,lubjakospe-
cyficznaformapamięcikulturowejlubzbiorowej.Niekiedywszystkietekategorie
traktowanesąsynonimicznie.Istnieniepamięcihistorycznejwiążesięzkultu-
rowo/społecznie/zbiorowozapośredniczonymimechanizmamizapamiętywania
iprzekazywaniawyobrażeńoprzeszłości.Wpolskiejtradycjinaukowejspotyka
siętakżeinneokreślenia,takiejaknhistoriażywa”czynświadomośćhistoryczna”
.
Wewspółczesnychspołeczeństwachmasowychpamięćhistorycznajestistot-
nączęściąstrukturypanowaniaikontrolispołecznej.Obecnewniejtreścimogą
legitymizowaćlubdelegitymizowaćzastaneczynowopowstającesystemywładzy.
Ztejperspektywypamięćhistorycznapozostajewbliskichrelacjachzpolityką
historyczną,zwanątakżepolitykąpamięci.
Dlazrozumieniafenomenupamięcihistorycznejkluczoweznaczeniema
uchwyceniejejrelacjizhistorią.Ryzykującpewneuproszczenie,możnaprzedsta-
wićjewramachtrzechkorespondującychzesobąpoglądów.
Wedługpierwszegoznichpamięćihistoria/historiografiasąswoimiprzeci-
wieństwami.Pamięćhistorycznaodnosisiędojednostki,jestsubiektywna,emo-
cjonalna,trudnadoweryfikacji.Zpunktuwidzenianaukiniemawartości,składa
siębowiemzwyobrażeń,emocjiiprzesądów.Historia/historiografiakoncentruje
sięnazbiorowości,pretendujedoobiektywizmu,dasięweryfikowaćzapomocą
źródeł,któresąśladamirzeczywistychwydarzeń.Wtymkontekściezwracasię