Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Częśćpierwsza.Stolatwyobraźni
…ipismo(wtytule)
Jesteśmynawskrośrealistami,braknamwiariprzesądów35.
21
Pedīonaletheīas.„Nałąkachprawdy”totytułesejuJoannyTokarskiej-Bakir,poświęconego
książkomStanisławaVincenza.Najpierwkilkacytatów:
Światpierwowiekusamjestnowy,toznaczy,żenicsięwnimjeszczeniezdążyłopogubić.Jest
całością.Nietrzebawalczyćodostępdosprawukrytych.Znanesąprawdziweimionarzeczy36.
[ś]światniezewszystkichstronogrodzonyjestścianami,[ś]odjednejstronywciążjesz-
czeprawiatrywiejąodchaosu[ś].Szczególnieczujątoludziegórscy:nWidząciąglejakbyzbez-
kresupłynącefaleciemne,całeichhufce,legionyistot,bądźgroźnych,bądźprzyjaznych,ale
zawszepotężnychitajemniczych”37.
Ludziezazwyczajmyślą,żenadaneistotomirzeczomnazwypochodząodStworzyciela,
atotylkoludzkienazwyrodzajów.Jedynychimionniktniezna.Chybamatkawyszepczeje
czasemdziecku,chybakochanek-kochance,przyjacielprzyjacielowi,gdyjużumarły.Apo-
temzapomną38.
Imożenajważniejszyfragment,zzapiskówVincenzaprowadzonychpodczasIIwojny
światowej:
Takmożemalarz,takmożewychowawcaodsłaniaćprzezbarwę,przezperspektywętajem-
nicę,takmożedotrzećdonasobliczePrzyjaciela,błyskjegooczu,takusłyszymyniesłyszalne
słowoJego.Najwięcejprzezpokorę,skromnośćiciszędlaprzyjęciajegoznaków,aleiprzez
wierność,czylidomyślność,któraprzejawiasięwfantazji39.
Takprzywołanyfolklorniejesttożsamyaniztym,cokojarzysięzpotocznierozumianą
kulturąludową(ikażemyślećojarmarkach,dożynkachczycepelii),aninieodsyładoty-
powychnarracjinbadacza-szperacza,solennegoetnografa”40.Vincenz,azanimTokarska-
-Bakirmówiąoprawdziemitu,którejnienależytraktowaćzpoczuciemwyższości.Nieza-
fałszowanydostępdotejkulturydająwłaśniewiaraiwyobraźnia.
Przytaczająckolejnecytaty,chciałamniejakooddaćsposóbmyśleniaorzeczywistości
pierwowieku-nepocesprzedczasupróbyalboepocepopróbiezwycięskoprzebytej”41,
świecie,wktórymsłowowciążmamoc,toonjestkontekstemdlainspirującejmnierefleksji
35
S.Vincenz,Postroniedialogu,t.1,przedmowaC.Miłosz,Warszawa1983,s.202.Cyt.za:J.Tokarska-
-Bakir,„Nałąkachprawdy”.OksiążkachStanisławaVincenza,nZnak”1999,nr3,s.103.
36
Tamże,s.106.
37
Tamże,s.108.Tokarska-Bakircytuje:S.Vincenz,Nawysokiejpołoninie.Prawdastarowieku.Obrazy,
dumyigawędyzWierchowinyHuculskiej,Warszawa1979,s.146.
38
S.Vincenz,Nawysokiejpołoninie.Listyznieba,Warszawa1982,s.108.Cyt.za:tamże,s.108-109.
39
Tenże,Outopos.Zapiskizlat1938-1944,autografodczytałA.Vincenz,porównaniezautografem,po-
słowieiil.J.A.Choroszy,Wrocław1992,s.176.Jeśliniezaznaczonoinaczej,wszystkiepodkreślenia
wksiążcepochodząodemnie.Natomiastspacjowanie-odautorówposzczególnychprzytoczeń.
40
J.Tokarska-Bakir,„Nałąkachprawdy”,s.100.
41
Tamże,s.105.
