Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Chęciek,Jąkanie,Kraków2007
ISBN:978-83-7850-015-5,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2007
2.1.Językoznawstwokognitywneaakwizycjajęzyka25
pierwszyetaprozwojusystemudźwiękowegodotyczyprzyswojenianaj-
większegokontrastu(sylabytypu„ta”lub„pa”)imacharakternajbardziej
uniwersalny;zdaniemJakobsona,niemożeistniećjęzykbezspółgłosek
zwartych,stądzwartenajbardziejprymarnymi(oboksamogłosek)
dźwiękamimowy.
Tezyteprzybliżająnamwyjaśnieniezjawiskadysfunkcjiwakwizycjiję-
zyka,jakąjestszerokorozumiananiepłynnośćmówienia,awwęższymujęciu
jąkanie.Wokresiekształtowaniasięwmowiedzieckasygnału1-klasowego
(wyrazu)i2-klasowego(zdania)zaczynająsiępojawiaćpierwszeobjawynie-
płynnościmówienia,którezwykłąrozwojowąniepłynnościąmówienialub
teżjąkaniemwczesnodziecięcym.
HipotezyrozwijaneprzezRoschiinnychpsychologówkognitywnych
(Dąbrowska,Kubiński2003,10–11)natematkategoryzacji,efektówpo-
ziomupodstawowegoiprototypów,stałysiępunktemwyjściadlarozwa-
żańjęzykoznawczychLakoffaiLangackera.StądzgłoszoneprzezRosch
ijejwspółpracownikówuwagidotycząceakwizycjijęzykazostałyprzyjęte
zzadowoleniemprzezobuwspomnianychwyżejbadaczy.Zupływemczasu
innijęzykoznawcy,zainspirowanipracamim.in.Lakoffa,zainteresowalisię
zkognitywnegopunktuwidzeniadanymizebranymiprzezpsychologów,
badającychprocesyprzyswajaniajęzykaprzezdzieci.
Językoznawstwokognitywne,którezajmujesięopisemzbiorukonwen-
cjonalnychjednostekjęzykowych,podkreśla,żezbiórtenskładasięzform
oróżnejwielkości(odpojedynczychmorfemówpoformułyzłożonezkilku
lubkilkunastuwyrazów),oróżnymstopniuabstrakcjiiutrwalenia.Langa-
cker(2002;za:Dąbrowska,Kubiński2003,18–19)pisze:
[...]zperspektywygramatykikognitywnej,opartejnauzusiejęzykowym,jed-
nostkijęzykowepodlegająwyabstrahowaniuzprzypadkówrzeczywistegoużycia
(usageevents)poprzezwzmocnieniepowtarzającychsięwnichcechwspólnych.
Jednostkileksykalnepojawiająsięwkonkretnychkontekstach(któredlana-
szychpotrzebmożemyokreślićmianemramstrukturalnychlubkonstrukcji),
ichpowtarzalnośćzaśwzbiorzetakpojętychkontekstówstanowipunktwyjścia
dlaichakwizycji.