Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wynosijeszczeponiżej1%iwzrastado90.roku
objawyprodromalne.W75%przypadkówschizo-
życiado30%.Natomiastczęstośćzachorowańna
freniistadiumprodromalnetrwaprzeciętnie5lat.
czynnościowezaburzeniapsychiczne,przede
Ponieważcharakterystycznedlaschizofreniidefi-
wszystkimdepresjęizaburzenialękowe,niewy-
cytyspołecznepojawiająsięczęstojużwfazie
dajesięwzrastaćwrazzwiekiem.
prodromalnej(zwyklenierozpoznaneinieleczo-
ne),wczesnainterwencjawformiewtórnychdzia-
łańprewencyjnychjestbardzopotrzebna(Häfner
3.5
Prewencjaizdrowiespołeczne
iin.,1998).Wprzytoczonymtuprzykładziewtór-
wpsychiatrii
naprewencjaiterapiazazębiająsię,takżeprzy-
Prewencja(zapobieganiechorobom)oznacza
najmniejpostępującestadiumprodromalnemoż-
działaniazapobiegawcze,mającenaceluunika-
naokreślićnietylkojakowczesnestadiumchoro-
nie,opóźnianielubzmniejszanieryzykaszkód
by,alejużtakżejakozwyklenierozpoznanyobraz
zdrowotnych(Schwartziin.,1998).Zewzględu
chorobowy.
namomentpodjęciainterwencjiwstosunkudo
3.Prewencjatrzeciegostopniakoncentruje
przebieguchorobywyróżniasię3rodzajepre-
sięnazłagodzeniunastępstwwpełnirozwiniętej
wencji:
choroby.Celemjesttuprzedewszystkimzmniej-
1.Prewencjapierwotna,polegającanauni-
szenienastępstwspołecznych.Narzędziempre-
kaniuegzogennychczynnikówszkodliwychdla
wencjitrzeciegostopniajestnp.opiekawewspól-
zdrowialubograniczaniuryzykaindywidualnego
nociepacjentówzzaburzeniamipsychicznymi.
(czynnikówryzyka)przedpojawieniemsięwi-
Prawdopodobieństwonawrotównp.psychoz
docznejszkodliwości,zmierzadozmniejszenia
możezostaćzmniejszonedziękidodatkowejopie-
jednostkowegolubspecyficznegodlaspołeczno-
cewobrębiemiejscazamieszkania,ajakośćżycia
ściryzykanowychzachorowań(współczynnika
możnapodnieśćm.in.przezterapiępracą.Pre-
zapadalności).Wodniesieniudochoróbpsychicz-
wencjatrzeciegostopniaobejmujerównieżdzia-
nychpierwotnedziałaniaprewencyjnestosujesię
łaniawzakresierehabilitacjimedycznejizawodo-
np.wzaburzeniachspowodowanychspożywa-
wejpacjentówpsychiatrycznych.
niemalkoholu,atakżewdepresjachizaburze-
Prewencjapierwotnanależydonajbardziej
niachlękowych.Zmniejszeniepodażyalkoholuza
efektywnychsposobówzmniejszanialiczbyza-
pomocąograniczeńcenowych(akcyza)lubogra-
chorowańwspołeczeństwie.Wymagaonajed-
niczeńdostępności(czasotwarciasklepów,zakaz
nakznajomościprzyczynpojawianiasięchorób.
sprzedażyalkoholumłodzieży)okazałosięsku-
Ztegowzględujestwpsychiatriiczęstotrudnado
tecznewzmniejszeniuliczbyzachorowańnaza-
urzeczywistnienia,ponieważchorobypsychiczne
burzeniawywoływaneprzezalkoholorazchoro-
sąwywoływaneprzezwieleczęściowoniezna-
bybędącenastępstwemspożywaniaalkoholu
nychczynnikówgenetycznychiśrodowiskowych.
(Edwards,1997).Opróczochronnychefektów
Przynajmniejwzakresiezaburzeńspowodo-
wzakresiechoróbukładukrążeniaiprzemiany
wanychspożywaniemalkoholumożliwajestpre-
materiiprogramyprewencyjnewydająsięzapo-
wencjauwarunkowań(zmianaśrodowiskabio-
biegaćrównieżdepresjomizaburzeniomlęko-
logicznego,społecznegoitechnicznego;wtym
wym(USPreventiveServicesTaskForce,1996).
wypadkuograniczeniepodażyalkoholu).Jest
2.Prewencjawtórnazajmujesięwykrywa-
onatakżeskutecznabezuwzględnieniaprzyczyn
niemwczesnych(bezobjawowychwzględnieubo-
indywidualnych.Prewencjiuwarunkowańprze-
goobjawowychlubsubklinicznych)stadiówcho-
ciwstawianajestprewencjazachowań,którama
robyprzedjejmanifestacjąkliniczną.Warunkiem
naceluzmianęzachowańindywidualnychlub
wtórnychdziałańprewencyjnychjestobecność
grupowych.
skutecznychwczesnychstrategiileczenia.Wza-
Przywdrażaniuprogramówprewencyjnych
kresiechoróbpsychicznychdziałaniatekoncen-
dużąrolęodgrywawybórgrupydocelowej.Gru-
trująsięm.in.naschizofrenii.Jeszczeprzedpełną
pyryzyka(osobyzniewłaściwymizachowania-
manifestacjąsymptomatykimożnatustwierdzić
mizdrowotnymi,np.wysokimspożyciemalkoho-
depresyjnośćisymptomatykęnegatywnąjako
lu,lubdziecialkoholików)sąwpraktycebardzo
39
Podstawyogólne
