Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
JADWIGALACH-ROSOCHA
zsobąwaksjologiczniezneutralizowanyukład,strukturalnyschematprzedmio-
tu,zktóregonastępczomożesięwyłonićjegoogólnyzarys,kształtdomagający
sięwypełnieniapewnymzestrojemjakościaksjologicznieaktywnych,zdolnych
zmnogościjakościwyłonićwprzedstawieniujegokonkretną,jakościowookre-
ślonąpostać.Dokonywanewtrakcietejoperacjipróbymająnaceluzbadanie,
jakiewariantywnezestrojejakościmogłybyowąogólnąpostaćrówniedobrze
uobecnić,awięcukonkretnićsięwprzedmiocieestetycznym,izakażdymrazem
ukazaćinnejegooblicze.Możliwośćuobecnianiasięprzedmiotuestetycznego
wwielościprzedstawieńnależydojegoistoty.
Przeżycieestetyczne,będącewIngardenowskiejkoncepcjiuchwytywaniem
przedmiotupoprzezprzysługującemuimmanentnieitranscendentniewartości,
jestpoznaniemaksjologicznym,pozwalającymnietylkonaskonkretyzowanie
przedmiotuwnaocznościzmysłowej,pozostającejwadekwatnościdojegowe-
wnętrznejstruktury,aletakżenawydobycie,rozpoznanieorazustosunkowanie
siędointencjietycznej,czyliideiwyrażonejwjegonadrzędnejwartościmetafi-
zycznej.DziełosztukitodlaR.Ingardenatwórintencjonalnyischematyczny,do-
magającysięododbiorcydopełnieniawtwórczymwspółdziałaniuzartystą,aby
wprocesiepercepcjidoszłodojegoożywieniaiabyujawniłoodbiorcyprzesłanie
skłaniająceartystędopodjęciawysiłkustworzeniadzieła.Wwypadkuarcydzieł
dotyczyononajczęściejdoniosłychsprawludzkich,problemów,którychrozwią-
zanianiewykształconyodbiorcasambysięniepodjął,ponieważzabrakłobymu
wiedzy,umiejętnościidoświadczenia.
Zakończenie
Naobecnymetapiecywilizacyjnegopostępuiprzydzisiejszymstaniewiedzydla
wieluautorówstałosięjasne,żenowewarunkikulturowewymagająuwzględnie-
niawteoriiipraktyceedukacyjnejwizjiczłowiekajakoosoby.Tegorodzajuprze-
konanieprzenikawspółczesnydyskurshumanistyczny,nękająctrudnymipyta-
niamifilozofów,etyków,psychologów,socjologówipedagogów.Pedagogika,nie
mogącwyrzecsięswejtożsamościizrezygnowaćzgłównejroliurzeczywistniania
ideihumanitaswprocesiewychowania,musinanowoprzemyślećiunowocześ-
nićformyswojegodziałania.Jejnajważniejszymzadaniempozostajewspieranie
człowiekawstawaniusięosobą.
Przedstawionepowyżejpoglądypozwalająuzmysłowićsobie,żeformąspeł-
niającątencelmożebyćwychowanieprzezprzeżycieestetyczne,jednakżepod
warunkiem,żeniebędzieonozamienianenadoświadczenieintelektualne,cowe
współczesnejszkolestałosiępowszechnąpraktyką.Próbysprowadzaniaobydwu
typówdoświadczeńdoporównywalnychwynikówjestnadużyciemprowadzącym
doodebraniaprzeżyciuestetycznemujegooryginalnejedukacyjnejwartości.Są
