Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Gromkowska-Melosik,Z.Melosik(red.nauk.),Kulturapopularna:kontekstyteoretyczneispołeczno-kulturowe,
Kraków2010
ISBN:978-83-7587-579-9,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
ZbyszkoMelosik
Uniwersytetim.AdamaMickiewiczawPoznaniu
Kulturapopularna,
walkaoznaczeniaipedagogika
Wewspółczesnych„studiachkulturowych”wyróżniasiętrzyzasadnicze
wariantybadańnadkulturąpopularną.Pierwszyznich,reprezentujący„demo-
kratycznąwersjęelitarnegohumanizmu”,nazywasięmodelemkonsensusowym.
Ujmujeonkulturępopularnąjakopłaszczyznęrytualnegoodgrywaniaróżnic
kulturowych,któregoostatecznymefektemjest„harmonia”.Wpodejściutym
nieanalizujesięzwiązkówkulturypopularnejzwładząidominacją.Modeldrugi
sytuujetękulturęwramachstosunkówwładzy.Jednakdotegostopniapodkreśla
onwszechobecnośćiniepodważalnośćzjawiskdominacji,żeludzietraktowani
sąwnimjakototalniemanipulowane,pasywne„ofiary”swojegospołecznego
przeznaczenia.Modeltakimożnabyokreślićmianemstrukturalnego.
Wreszciewujęciupoststrukturalnymkulturapopularnainterpretowanajest
jakomiejscewalkiiwytwarzaniaheterogeniczności.Podejścietodostrzeganie-
równośćstosunkówwładzywspołeczeństwieiważnąrolędominującejideolo-
giiwkształtowaniuwarunkówżycia.Dążyonojednakrównieżdoodnalezie-
niamożliwościprzeciwstawianiasiędominacji.Wtymkontekściekrytykujesię
strukturalneinterpretacjekulturypopularnejzaujmowaniejejjako„homoge-
nicznejtotalności”–bezpozostawieniamiejscadlasprzecznościi„alternatyw-
nychgłosów”.Twierdzisię,żepodejścietopomijaproblemycodziennegożycia,
obawy,nadziejeipasjeludzi,ajegozwolennicywychodzązprzekonania,iżznaj-
dująsięwposiadaniu„prawdy”,któragwarantujekrytycznemyślenie.
Wprzeciwieństwiedoujęciastrukturalnego,wktórymwysiłkibadawcze
skoncentrowanesąnaanaliziepraktykdominacji,poststrukturaliścikładąna-
cisknapopularne,oddolne„taktyki”,któremogąspowodowaćerozjęistniejących
stosunkówwładzy.ItakJohnFiskepostulujeposzukiwanie„popularnejżywot-
nościitwórczości”orazzjawiskcodziennegooporu.Podejściepoststrukturalne
dostrzegawkulturzepopularnejźródłospołecznegopostępuioptymizmu1.
1J.Fiske,UnderstandingPopularCulture,London–NewYork1991,s.19–21;por.też:
J.Chambers,CitieswithoutMaps[w:]MappingtheFutures.LocalCultures,GlobalChange,
red.J.Bird,London1993,s.191–193.
