Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ekonomialiteratury
35
innekonteksty:ideologię,społeczeństwo,gospodarkę,atakżenaba-
daniaspołecznego,kulturowegoiekonomicznegokontekstuprodukcji
dziełorazsytuacjiekonomicznychokreślającychbiografiępisarza
(marksizm,nowyhistoryzm);podrugie,będzietoopozycjamiędzy
odwołaniemsiędoróżnychideologicznieuwarunkowanychsystemów
pojęciowych:naprzykład,pojednejstronieznajdąsięmarksistowskie
badaniaodwołującesiędopojęciaklasy,towaru,pracyiwyzysku,po
drugiej–poszukiwanialiterackichodzwierciedleńczłowiekaekono-
micznego,zwyklerozumianegowedługzałożeńekonomiiliberalnych,
czylijakosamodzielnajednostkaoceniającarzeczywistośćzpunktu
widzeniawłasnychzyskówistrat.
BerndBlaschkezauważa,żeproblematykąrelacjimiędzyekono-
miąaliteraturązawszeinteresowałosięliteraturoznawstwomarksi-
stowskie.Wswoimprojekciebadańhomooeconomicusaodgranicza
sięjednakodsocjologicznychimarksistowskichpodejśćdoliteratury,
niezbytprzydatnychwdokładnymopisiewielkichdziełmoderni-
stycznych(Musila,Joycela,Célinela):piszeironicznie,żeflsocjologo-
wieliteraturyrozmaiciekrytykowalitekstyifigury,chodzijednak
oto,abyjeprzeczytać”20.PrzyokazjitegoodcięciaBlaschkebuduje
jednakważnąopozycję:tradycjamarksistowskaskupiasięnasferze
produkcji,pracyitowaru,anienasferzedystrybucjiiflprzynależnych
jejfenomenachwymiany,pieniądzaikredytu”21.Wyznaczonezostają
tudwieperspektywy,atakżedwietradycjebadańekonomiczno-
-literackich:zjednejstronyprzedstawienieprodukcji,pracy,warun-
kówpracyiżyciaproletariatu,czyliliterackamakroekonomia,zdru-
giej–doświadczeniepieniądzaikonsumpcji,czylimikroekonomia
pozwalającaopisaćpowieścimodernistyczne.Najciekawszeprojekty
powstająnaprzecięciutychdwóchróżnychpodejść.Przykładem
możebyćksiążkaFritzaBreithauptaDerIch‑EffektdesGeldes.ZurGe‑
schichteeinerLegitimationsfigur,wktórejukazujehistorięliterackiego
podmiotuwrelacjidowspółczesnychteoriipieniądzaorazpsycholo-
gicznychmodelipsychiki,wpisująctetrzysferywjedenprocescyklu
instytucjonalizacji22.
opisanaekonomialiteraturyniestanowispójnejtradycjibadaw-
czej,któramiałabyokreślonąmetodologięorazimplikacjeideologicz-
ne–toraczejmozaikaróżnychpodejśćdowyróżnionychekonomicz-
nychtematów,dyskursówczyteoriiobecnychwtekstachliterackich.
20
B.Blaschke:DerhomooeconomicusundseinKreditbeiMusil,Joyce,Svevo,Una‑
munoundCéline.Padeborn2004,s.12.
21
Ibidem,s.42.
22
F.BreiThaupT:DerIch‑EffektdesGeldes.ZurGeschichteeinerLegitimationsfigur.
FrankfurtamMain2008,s.29.
