Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
1.Czymjestpodmiotowośćprawna?
Utożsamieniepodmiotowościprawnejzosobowościączy-
nizgaiusjańskiegopodziałurzeczy—osobyprawniczyodpo-
wiednikjeszczegłębiejwpisanejwnaszepojmowanieświa-
tadychotomiiprzedmiot—podmiot5.Nawetjeżelizbiegiem
czasuwaparaturzepojęciowejporządkuprawnegozaczę-
łypojawiaćsiępewnewyjątki(jaknp.dobraniematerialne
czyenergia),ichodrębnośćwiążesięraczejzzacieśnianiem
isformalizowaniemprawnejdefinicjirzeczy(jakwnaszym
kodeksiecywilnym,wktórymrzecząmożebyćwyłącznie
„przedmiotmaterialny”6),wynikającymzpotrzebyuczynie-
niazniejkategoriidostatecznieoperatywnejwpraktycesto-
sowaniaprawa.Wwieludziedzinachprawa—naprzykład
nagrunciekodeksukarnego—terminyrzecziprzedmiotuży-
wanesąniemalzamiennie7.Niezależnieodmożliwościist-
nieniaprzedmiotówinnychniżrzeczyprzeciwstawianaim
podmiotowośćjestwjęzykuprawnymiprawniczymuj-
mowana—codozasady—jako„osobowość”(nawetjeżeli
wujęciudanychprzepisówtaksamojakosobyprawnemają
byćtraktowanerównieżjakiegośtypujednostkiorganizacyj-
ne„nieposiadające[formalnienadanej—T.P.]osobowości
prawnej”).
Osobowośćniejestnatomiast—jakpowszechniewia-
domo—ograniczanadokręguludzi,którzytraktowanisą
jedyniejakojedenzdwóchzasadniczychrodzajówosób.
5Natematróżnychujęćpodmiotowościweuropejskiejtradycjifilo-
zoficznejzob.J.TrZópek:Natropachpodmiotu.Międzyflozofcznymaem-
pirycznymujęciempodmiotowości.Kraków2013,passim.
6Por.art.45k.c.:„rzeczamiwrozumieniuniniejszegokodeksusą
tylkoprzedmiotymaterialne”,natematrozmaitychkontrowersjidoty-
czącychzakresutakrozumianychrzeczy(np.wodniesieniudozwłok)
zob0np0E0SkowrońSkA-BoCiAN.W:Kodekscywilny.Komentarz0Red0
K.PietrZykowSki.T.1.Warszawa1999,s.136in.
7Art.115§9k.k.zawieradefinicjęlegalną„rzeczyruchomejlub
przedmiotu”.Jednakżedoktrynaprawakarnegoprzezprzedmiotprze-
stępstwarozumieraczejprawniechronionedobrolubwartość,którado-
znałalubmogładoznaćuszczerbkuwwynikudopuszczeniasięprzez
sprawcęczynuzabronionego.
