Book content
Skip to reader controlsSkip to navigationSkip to book detailsSkip to footer
Polskaprasaezoterycznawdwudziestoleciumiędzywojennym
13
nych15.Powodempomijaniatejgrupymożebyćjejstosunkowomałaliczebnośćidużalabilność.
PrzemysławGrzybowskiwswoichOpowieściachspirytystycznychstwierdza,żepomiędzyobie-
mawojnamiświatowymiukazywałosięwPolsceponaddwadzieściapięćtytułówpoświęconych
różnymzagadnieniomezoterycznym16.Niektóreznikałyzrynkupojednymlubkilkunume-
rach,innezaś,np.nTeozofia”czynLotos”
,ukazywałysiękilkalat,prezentowałyteżróżnypoziom
iróżnyzakreszainteresowań.Ichistnieniejestjednakniewątpliwymdowodemnapopularność
szerokopojmowanejtematykiezoterycznejipotrzebęczytanianatentemat,mimożewszelkie
poglądypodważająceświatopoglądmaterialistycznyspotykałysięzkrytykąróżnychśrodowisk.
Krytykataprzybierałaczasemkomicznycharakter,np.wtedy,kiedyAbdulaBahę,perskiego
szlachcicaiprzywódcęreligijnegonazwanonmasońsko-żydowskimbolszewickimapostołem”17.
Środowiskobadaczyokultyzmuiinnychdziedzinezoterykiprzeżywałotakżewewnętrznespory,
tarciainiesnaski,coczasemmożnawyczytaćztekstówzamieszczanychwtejprasie:
Wyjątkowestosunkidobyobecnejibrakodpowiednichpoważnychczynnikówpozwoliłyna
wystąpieniewostatnichczasachrozmaitymmiernotomumysłowym,oprzeważnieniskimbardzo
poczuciuipoziomieetycznym,któremieniąsiębyćpropagatoramiipopularyzatoramiwiedzytajem-
nej,aktórychcelemjestuzyskiwaniejaknajwiększychdochodówmaterialnychibezwartościowego
rozgłosupośródnieobeznanegoztegorodzajuwiedząspołeczeństwa.[ł]Korzystajączbrakuod-
powiednichczynników,niezadowalająsiętylkopowodzeniemfinansowym,leczroszcząsobienawet
prawadozajmowaniamiejscoficjalnychprzedstawicieliowejnaukiwmającychsięutworzyćinstytu-
tachdlabadańmetampsychicznych18.
Nauwagęzasługujefakt,żeperiodykiteukazywałysięwcałejPolsce(Warszawa,Kra-
ków,Poznań,Lwów,Cieszyn,Katowice,Wisła).
NajstarszymukazującymsięwwolnejPolsceperiodykiemezoterycznymbyłlwowski
miesięczniknŚwiatłoZagrobowe”19,natomiastpierwszym,któryzacząłwychodzićpoIwoj-
nie,byłmiesięczniknWyzwolenie”
,wydawanyod1919rokuwmiejscowościNydeknaŚląsku
Cieszyńskim20.JegopomysłodawcąbyłAndrzejKajfosz-górnik,potemrolnik,aleprzede
wszystkimprezesPolskiegoTowarzystwaTeozoficznegonaŚląskuCieszyńskim,którąto
funkcjępełniłprzezcałedwudziestoleciemiędzywojenne(1919-1939)21,natomiastredak-
torem-AndrzejPodżorski,nauczycielzWisły,równieżpasjonatwiedzytajemnej.Pismo
ukazywałosięrok,dopołowy1920roku,aletrudnościwywołałfakt,żewtymokresieNydek
stałsięczęściąCzechosłowacji.W1920rokuzamkniętonWyzwolenie”
,zaśjakokontynuację
zaczętowydawaćpismonTeozofia”
,ukazującesiędo1931roku,początkowo(do1922)jako
15
A.Notkowski,PolskaprasaprowincjonalnaDrugiejRzeczypospolitej(1918-1939),PWN,Warszawa-Łódź1982.
16
Za:http://bialczynski.wordpress.com/co-to-za-strony/klan/straznicy-wiary-slowianskiej-wiary-przyrodzoney/
o-swietym-kole-czcicieli-swiatowida/karol-chobot-1886-1937-i-jozef-chobot-1875-1942/.
17[J.Ch.],Wsprawiedomowej,nOdrodzenie”1921,z.3,s.1,http://www.sbc.org.pl/dlibra/
doccontent?id=83959&from=FBC.
18
[A.Zys.],Szkodliwiazbytecznipionierzyokultyzmu,nOdrodzenie”1921,z.3,s.16,http://www.sbc.org.pl/
dlibra/doccontent?id=83959&from=FBC.
19
P
.Grzybowski,Opowieścispirytystyczneł,s.412.
20
P
.Semczuk,Magicznedwudziestolecie,PWN,Warszawa2014,s.59.
21
Za:http://bialczynski.wordpress.com/co-to-za-strony/klan/straznicy-wiary-slowianskiej-wiary-przyrodzoney/
o-swietym-kole-czcicieli-swiatowida/karol-chobot-1886-1937-i-jozef-chobot-1875-1942/.
