Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Społeczno-kulturowekontekstyprzechodzenianaemeryturę
17
Wefekciecałeżycieczłowiekamożnabyłopodzielićnatrzyetapy,któreodpo-
wiadałynapotrzebyrynkupracyspołeczeństwzindustrializowanych:przygoto-
waniadopracy,aktywnościzawodowejorazemerytury.Tegotypuperiodyzacja
stajesięwspółcześnietrudnadoutrzymaniawobliczupowszechnościprocesów
związanychzindywidualizacjąidestandaryzacjąbiegużycia(Barber2009).Nie
zmieniłysięjednakżewarunki,jakiemuszązostaćspełnione,abysystememery-
talnysprawniefunkcjonował.Należydonichzpewnościąsystemekonomiczny,
któryjestnatyleefektywny,żejestwstaniewygenerowaćnadwyżkę.Potrzebne
sąinstytucje,któresąodpowiedzialnezaredystrybucjętejnadwyżkiwśródosób
nieaktywnychnarynkupracyzracjiswojegowieku.Społeczeństwomusibyć
równieżnatyleotwarte,abyakceptowaćfakt,żepewienokresżyciaczłowieka
niejestzwiązanyzaktywnościąnarynkupracy.Ostatniwarunek,tomożliwie
długieżycie,którepozwalanakorzystaniezrozwiązańemerytalnych(Hill2007).
Wczasachspowolnieniagospodarczegoorazzmiandemograficznych,któ-
rychPolska-podobniejakwielespołeczeństwzachodnioeuropejskich-do-
świadcza,pojawiająsięproblemyzsystemememerytalnym.Braknadwyżki
nakładasięnawydłużaniesięoczekiwanejdługościżycia,cozjednejstrony,
jakpamiętamy,jestniezbędne,abyczerpaćzdobrodziejstwsystemuemerytal-
nego,alezdrugiejstronypojawiasięproblemzwiązanyzniewydolnościątego
systemu.Jestonprzedmiotemgorącychdebat,szczególniewtychpaństwach,
wktórychrodzisięmałodzieci,coniegwarantujestabilnościsystemuemerytal-
nego.Rozwiązaniemtegoproblemujestdlaniektórychpolitykówzwielupaństw
europejskichstopniowepodnoszeniewiekuemerytalnego,cozkoleibudziskraj-
nereakcjenietylkoopiniipublicznejipolityków,lecztakżebadaczyzajmują-
cychsięstarością.Mnogośćdyskursówmedialnych,jakapojawiłasięprzyokazji
wprowadzaniawPolscereformyemerytalnej,zostanieprzedstawionawkolej-
nymrozdzialetejksiążki.
Tendencjadopodwyższaniawiekuemerytalnegozaprzeczaprognozom,
jakiejeszczedwadzieścialattemustawialibadacze.Naprzykładw1987roku
BrunonSynakwewstępiedoważnejksiążkipoświęconejmłodymemerytom
pisał,żenwokresieostatnichlat,azwłaszczaodpołowylatsiedemdziesiątych,
obserwujesiętendencjędoobniżaniaustawowegowiekuemerytalnego(...)jak
równieżstopniowerozszerzaniemożliwościuzyskiwaniaświadczeńemerytal-
nychprzedosiągnięciemtegowieku(zwanychwcześniejszymiemeryturami).
Uważasię,żemimopewnychzahamowańwostatnimczasie,tendencjetebędą
utrzymywałysięwnajbliższejprzyszłości.Niektórzysocjologowieprzewidują,
żewroku2000powszechnągranicąwiekuemerytalnegobędzie55.rokżycia”
(Synak1987:5).Wczesneprzechodzenienaemeryturębyłostrategiąradzenia
sobiezkryzysemgospodarczymiproblemembezrobociamłodzieżynietylko
wPolsce,aleiwwielukrajachzachodnioeuropejskich(Kohlietal.1991).Takie
funkcjonalnerozumienieemeryturoznacza,żeprzejścienaemeryturęjestme-
chanizmemregulującymnapływiodpływsiłyroboczej,redukująctymsamym
bezrobociemłodzieżyizastępującnstarych”(drogichiekonomicznemniejpro-
