Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
CZĘŚĆTEORETYCZNA
Wtymmomencie,gdydochodzimydoproblemuwpływugrupynajednost-
kę,należysięgnąćdokoncepcji„znaczącegoinnego”.Pojęcie„znaczącegoin-
nego”(significantother)jestwsocjologiiogólnieznane,choćjegorodowód
wywodzisięzpsychiatrii.Zostałoonoporazpierwszyużytewroku1953przez
amerykańskiegopsychologaHarry’egoStackaSullivanawksiążceTheInter-
personalTheoryofPsychiatry.Sullivanrezerwujetermin„znaczącyinny”dla
wyrażeniarelacjizależnościbądźteżwspółzależnościpomiędzydwiemaoso-
bamipozostającymizesobąwemocjonalnymzwiązku.PodejścieSullivanabyło
skupionenarelacjachinterpersonalnych,jegocelembyłazmiananiewłaściwych
wzorówpowiązań,wzorówkształtowanychprzezobecneiprzeszłedoświadcze-
nialęku,brakubezpieczeństwaiunikania(tł.własne,Sharfstein1998:852).
Wzastosowanejprzezniegoperspektywieklinicznej,relacjomnadrzędności/
podporządkowaniatypowymdlaukładurodzice–dziecitowarzyszypermanentny
lękdziecka,związanyzprocesemakulturacji,któremujestonopoddane.Wyni-
kaonozdaniemSullivana(1953)zniepewnościwpisanejwaktualneprzeżycia
dzieckapozbawionegojeszczewykrystalizowanychsposobówdefiniowania
sytuacjitypowychdlaosóbdorosłych.Każdegoznasdotykafakt,żenadługo
przedtym,jakjesteśmywstanieformułowaćbłyskotliwestrategiedziałania,
musimyuchwycićnaturęstanurzeczy,któryjestnamprezentowany,najpierw
poprzezmatkowanie(mothering)późniejzaśprzezinnychludzi,odktórychje-
steśmycałkowicieuzależnieniwokresienaszegobrakusamodzielności.Zanim
ktokolwieksięgapamięcią,pozanajbardziejniezwykłymiprzypadkami,pojawia
siękoniecznośćradzeniasobieznieprzyjemnymdoświadczeniem(rzeczywisto-
ści).Todoświadczeniejestwykorzystywaneprzezkultury,niektórebardziej,inne
mniej,dotrenowanialudzkiegozwierzęciawnabywaniucechludzkich,według
normdanejkultury.Negatywnymdoświadczeniem,doktóregosięodnoszę,jest
wedługmnieniepokój(Sullivan1953:8).Sullivanwiążerolęznaczącychinnych
zlękiemipoczuciemzależnościwśródosóbbędącychpodichwpływem.Lęk
jestwtymujęciuinstrumentalny,gdyżzapewniaskutecznąsocjalizacjęwartości
dominującychwgrupie.
Wsocjologiitermin„znaczącyinny”posiadaniecoodmiennekonotacje,
gdyż„znaczącemuinnemu”przypisujesięodpowiedzialnośćzaprocesbudowy
jaźniorazkonstrukcjędefinicjisytuacjiuosobybędącejpodjegowpływem
wtrakcieokresusocjalizacjipierwotnejorazwtórnej(Szacka2003;Walczak-
-Duraj1998).Meadwpisujerolę„znaczącegoinnego”wprocesbudowyprzed-
miotowegoaspektujaźni–mnie(me).Tenaspekt(me)jestkształtowanywpro-
cesiesocjalizacjipoprzezkontaktyze„znaczącymiinnymi”orazpoprzezuczest-
nictwowgrupachspołecznych(Konecki2005b:43).Wdalszejczęścipracy
posługiwaćsiębędęterminem„znaczącyinny”wujęciusocjologicznym.
Istotnymskładnikiemstrategiidziałającegopodmiotujestjegoukierunko-
wanienastałąiplanowąadaptacjędowymogówzmieniającegosięotoczenia.
