Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
Nierównościspołeczne
1.1.Międzyetykąaekonomią
Wśródwspółczesnychekonomistówdominujeprzekonanie,żeekonomiajestnauką
neutralnąwzględemwartości.Częstopodkreślasięjejniezależnośćwstosunkudo
problemówrozstrzyganychwramachtakichobszarów,jakfilozofiamoralnaczyety-
ka.Popularnejeststwierdzenieoistnieniufundamentalnejróżnicymiędzymoralno-
ściąaekonomią,polegającenatym,żeekonomiamówi,jakjest,amoralnośćmówi,
jakbyćpowinno.Niezawszejednaktakbyło.Ojciecekonomii,AdamSmith,postrze-
gałprzedmiotswoichzainteresowańraczejjakoelementszerokorozumianejnauki
omoralności,oczymmożeświadczyćchoćbyfakt,żepierwszawzmiankaosłynnej
„niewidzialnejręcerynku”znajdujesięwjegopracyzzakresufilozofiimoralnej
Thetheoryofmoralsentiments.
Wartopostawićpytanieoto,czywartościiwartościowaniepowinnybyćobec-
newekonomii.Wydajesię,żeproblematycznośćtegopytaniajestpokłosiemznane-
gojużodczasówAugustaComte’azjawiskapolegającegonatym,żeprzedstawicie-
lenaukspołecznychwykazująswoistązazdrośćwzględemnaukprzyrodniczych,
wtymszczególniefizyki,idokładająwszelkichstarań,abyupodobnićdoniejnauki
społeczne.Fizyka,zeswoimdobrzezdefiniowanymprzedmiotem,aparaturąmate-
matycznąorazmożliwościąempirycznegotestowaniahipotez,stanowibowiemswe-
gorodzajuwzórobiektywnejmetodynaukowejwyzutejzjakiejkolwiekaksjologii.
Czytojednakoznacza,żenaukiprzyrodniczeniemająnicwspólnegozeświatem
wartości?Współcześnifilozofowienaukistwierdzająwprost,żeniemożnazupełnie
wyeliminowaćsferywartościznauki,gdyżsamanaukawzięłasięzwyborupewnej
wartości.Owąwartościąbyłaijestracjonalność.Wybórtenbyłprzetowartościowa-
niem(Heller,1993).Kiedymówimyojakimśprzekonaniu,żejestonoracjonalne?
Mówimytakwówczas,kiedytowarzyszymujakieśuzasadnienie.Alewtakimrazie,
wjakisposóbuzasadnić,żepowinniśmynaszeprzekonaniauzasadniać?Przecież
jakiekolwiekuzasadnieniezakładałobyto,comadowieść.Mierzymysięzatem