Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Wzrostgospodarczy
1.2.Wzrostgospodarczy
15
Próbaodpowiedzinapytanie,czynadmiernenierównościobracająsięprzeciwko
wzrostowigospodarczemu,wymagaprzedewszystkimustaleniaznaczeniaużytych
wnimpojęć.Zesformułowanegopytaniabadawczegowynika,żewzrostgospodarczy
jestwielkością,którąwartomaksymalizować.Wekonomiijednakbardzowielezależy
odtego,jakiemiarystosujemywceluprzybliżeniaokreślonejrzeczywistości.Nieule-
gabowiemwątpliwości,żeskorowzrostgospodarczyjestcelem,doktóregopowinny
dążyćposzczególnekraje,toodtego,wjakisposóbjestonmierzony,zależy,wjakim
kierunkubędąonepodążać.
Wzrostgospodarczyjestpowszechnieodbieranyjakorównoznacznyzewzro-
stemdobrobytu.Teterminyniesąjednaktożsame,ponieważnajczęściejwykorzy-
stywanymwskaźnikiemmierzącymtempowzrostugospodarczegojestproduktkra-
jowybrutto(PKB).Popularnośćtejmiarywynikaprzedewszystkimzarównozjej
prostoty,jakizeznaczącejroli,jakąwgospodarkachodgrywająduże,transnarodowe
korporacje,któredoswojegofunkcjonowaniapotrzebująmiarynieuwzględniającej
innych,pozamaterialnymi,aspektówichfunkcjonowania.PKBjestbowiemmiarą
materialnejpodstawyżyciaiobliczasięgoprzezzsumowaniewartościwszystkichfi-
nalnychdóbriusługwytworzonychwdanejgospodarcenarodowej.Wpostrzeganiu
PKBjakomiarydobrobytuukrytejestzatemzałożenie,żedobrobytsprowadzasię
domaksymalizacjisferymaterialnej.Założenietakiejestoczywiściewątpliwe,oczym
możeświadczyćchoćbyprzeprowadzonewkrajachOECDbadaniesatysfakcjiżycio-
wejBetterLifeIndex(OECD,2014).Wynikazniego,żeosubiektywnymdobrobycie
decydująróżnewartości.DlaAustralijczykównajważniejszejestzdrowie,dlaBrazy-
lijczykównadrzędnąwartościąjestedukacja.Wśródinnychpreferowanychwartości
możnawymienićtakżeczaswolny,poczuciebezpieczeństwa,stanśrodowiskanatu-
ralnegoorazwięzimiędzyludzkie.Cechąwspólnąwszystkichwymienionychaspek-
tówjestto,żenieznajdująoneodzwierciedleniawPKB.
Wieluautorówzwracauwagęnaniedoskonałościtejmiary(Stiglitz,Sen,Fito-
ussi,2013;Kołodko,2008,2010;Woźniak,2005).Argumentująoni,że:
•PKBjestmiarąwrażliwąnawahaniakursuwalutowego;
•PKBnieuwzględniaróżnicwpoziomierozwoju;
•PKBodzwierciedlatylkozarejestrowanetransakcjerynkowe1,pomijającpro-
dukcjęgospodarstwdomowych.Wefekciewydajesię,żemieszkańcykrajów
oniskimPKBżyjąnaniższympoziomieisąbiedniejsi,niżtofaktyczniema
miejsce;
•PKBnieuwzględniaszarejstrefy,którawniektórychgospodarkachmożesięgać
nawet50%PKB;
•wszystkietransakcjesumowanewramachPKBtraktowanesątaksamo,także
teprzeznaczanenadziedzinyniepodnoszącejakościżycia,jakwojskowośćczy
siłyporządkowe;
1ChociażdefactowydatkipaństwauwzględnianewPKBniesątransakcjąrynkową.
