Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
PoznawcząrolęanalizydostrzegłjużReneDescartes,którywswymdziele
pt.Rozprawaometodziewłaściwegokierowaniarozumemiposzukiwaniaprawdy
wnaukachpodałczteryHprawidła”(zasady)wymagającerespektowaniaprzybada-
niachproblemów,asąto[Kartezjusz,1952,s.57]:
1)regułapewności–nieuznawaćzaprawdęniczego,czegoniepoznasięwspo-
sóboczywisty,
2)regułaanalizy–dzielićpoznawanyprzedmiotnaczęściskładowe,
3)regułasyntezy–zaczynaćzawszeodrzeczynajprostszychinajłatwiejszychdo
poznania,astopniowoprzechodzićdowiadomościbardziejzłożonych,zakładając,
żejestzwiązekmiędzytymi,którepozornieniesązesobąpowiązane,
4)regułakontroli–wyliczaćzawszewszystkotakdokładniebądźujmowaćtak
ogólnie,bybyćpewnym,żeniczegosięniepominęło.
Deterministycznezwiązkimiędzyzjawiskamiekonomicznymimająspecyficzny
charakter.Każdezjawiskoekonomicznejestpowiązanezwielomainnymizjawiskami,
coniemożebyćwpełniuwzględnioneprzezbadacza.Dlategowszelkiefunkcjonalne
przedstawieniewzajemnychpowiązańzjawiskekonomicznychzawszebędziestanowić
pewneprzybliżenierzeczywistości,ujętewpostacitzw.modelu.
PojęcieHmodel”zrobiłowostatnichlatachprzysłowiowąkarierę.Spotkaćje
możnawpublikacjachzzakresuwielunauk,różniącychsięzarównoprzedmiotem
badań,jakizadaniamibadawczymi.Nietrudnodomyślećsię,żesłowotojestróżnie
definiowaneprzezprzedstawicieliposzczególnychdyscyplinnaukowych.
ZbigniewCzerwiński[2002,s.495in.]uważa,żemodelesąjakgdybysubstytu-
tamiteorii,oilewiedzawpewnejdziedzinieniedojrzałajeszczedotego,byzasłużyć
sobienatomiano.Autortentwierdzi,żemodeljestobrazemrzeczywistościmniej
trwałymodteorii,aponadtoróżnemodelemogąistniećoboksiebie,boniesą
pełnymiidokładnymiobrazamibadanejrzeczywistości,zaśzdwóchróżnychteorii
przyrodniczychczyspołecznychjednawypieradrugą(takjakteoriaKopernika
wyparłateorięPtolemeusza).
