Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Rozdział1.Wybraneproblemymetodyczneanalizykosztówiwynikufinansowego
1.3.Uwagiwstępnedotycząceanalizy
zmiennościkosztów
Podstawąanalizyprogurentownościjestrachunekkosztówzmiennych,niezbędne
jestzatemwyodrębnienieichzkosztówcałkowitych.Podziałtenniewynikawprost
zustawyorachunkowościiniejestodzwierciedlonywewidencjiksięgowej.Implikuje
topotrzebęstosowaniaróżnychmetodpodziałukosztów,cozostaniezaprezentowane
wdalszychpartiachtejpublikacji.Wliteraturzeprzedmiotupoświęconejrachunko-
wościzarządczejtylkoniektórzyautorzyzajmująsiętymproblemem.
Analizęzachowaniasiękosztówwrelacjidozmianwielkościprodukcjiprzepro-
wadzasiędlaokreślonegoprzedziałuzmiennościprodukcji.Zależnieodsposobu
reagowanianazmianywielkościprodukcjiwyróżniasiędwiekategoriekosztów,tj.:
•kosztystałe,
•kosztyzmienne.
Kosztystałesątoteskładnikikosztów,którychpoziomjestniezależnyodwielkości
produkcji.Kosztystałeprzeliczonenajednostkęprodukcjisąkosztamimalejącymi.
Kosztamizmiennymisątakieskładnikikosztów,którychpoziomzależyodwiel-
kościprodukcji,azatemzmianywielkościprodukcjimająbezpośrednieodzwiercie-
dleniewichpoziomie.
Kosztamizmiennymisąm.in.składnikikosztówpodstawowejdziałalnościope-
racyjnej,tj.:
•zużyciemateriałówbezpośrednich,
•zużycieenergiitechnologicznej,
•wynagrodzeniabezpośrednie,
•kosztyzakupumateriałówprodukcyjnych.
Zpunktuwidzeniakierunkuistopnianatężeniazmianpoziomukosztówpod
wpływemwahańwielkościprodukcjiwyróżniasięczterykategoriekosztówzmien-
nych,czyli:
•zmienneproporcjonalnie,
•zmienneprogresywnie,
•zmiennedegresywnie,
•zmienneregresywnie.
Kosztyzmienneproporcjonalniewystępująwtedy,gdykolejnejednostkoweprzy-
rostywielkościprodukcjipowodują,przeciętnierzeczbiorąc,takiesameprzyrosty
kosztówzmiennych.Oznaczato,żetempozmianykosztówjesttożsameztempem
zmianyprodukcji.Kosztyzmienneproporcjonalniemogąbyćprzedstawionejako
iloczynjednostkowegokosztuzmiennegoiwielkościprodukcji:
KZ=kz×Q,
gdzie:KZ–kosztyzmiennecałkowite,
kz–kosztzmiennyjednostkowy,
Q–wielkośćprodukcji.
Jednostkowykosztzmiennyjestwtymprzypadkuwielkościąstałą.
(1.3)
