Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
13
suiiurisizwiązanejztymsamodzielnościmajątkowejbyłowystarczającą
korzyścią,abyzrównoważyćniedogodnościwykluczeniazfamilia7.Fakt,
żezainteresowanysynniebyłpytanyozdanieiniemiałprawasprzeciwu8
wobecdecyzjiojcaodokonaniuemancipatio,zdajesięstawiaćgowsytu-
acjiprzedmiotu,aniepodmiotuprzeprowadzanejprzezojcaprocedury.
Jednakżetezyokarnym9charakterzeemancipatiosąjedyniewnios-
kamiwyciąganymizogólnejnaturywładzyojcowskiej,którazbrakupozy-
awydziedziczeniemzdrugiej.B.NICHOLAS,AnIntroductiontoRomanLaw,Oxford
1962,s.80;nitmightequallywellinearliertimesbeapunishment,castingthesonout
intotheworldwithoutpropertyandwithouthopeofinheritinganyfromhisfather”.
A.BORKOWSKI,TextbookonRomanLaw,wyd.2,London1997,s.107:nBecoming
legallyindependentwasscantrecompenseforbeingthrownoutontothestreetswith-
outanypeculiumbyanangrypaterfamilias”.nEmancipatiocouldthusbeahostile
act,thethreatofitusedbythepaterfamiliastocontrolunrulychildren”.B.STOOP,
TheSinsoftheirFathers:[Sipaterfiliumtervenumduit’,RIDA42/1995,s.354-355.
Przykładynawrogieemancypacjezob.Y
.THOMAS,Droitdomestiqueetdroitpolitique
dRome,MEFRA94/1982,s.554-555,autorpodajejedyniedossiertrzechkontro-
wersjiideklamacjipoświęconychtematowisynaabdicatusiwydziedziczonegooraz
potraktowanieAgrippyPostumusa.Tenostatniprzypadekmiałcharakterprzypadku
szczególnego,uwikłanegowistotnepolitycznetło,aprzypadkipodanewdeklama-
cjachniestanowiąrelacjizrealnychspraw,leczsąrodzajemfikcyjnychprzykła-
dówrozważanychwdeklamacjachretorycznych.Zob.J.F.GARDNER,Familyand
familiainRomanLawandLife,NewYork-Oxford1998,s.7,nota2(reprint2004).
7M.KASER,DasrömischePrivatrecht,I,Dasaltrömische,dasvorklassischeund
klassischeRecht,wyd.2,München1971,s.69.
8Wprawieklasycznymkwestiazgodyosobyemancypowanejorazadoptowanej
jestkontrowersyjna,W.W.BUCKLAND,AText-BookofRomanLawfromAugustusto
Justinian,Cambridge1963,s.124i132.WsprawieemancipatioPauliSententiae
(P.S.2.25.5:Filiusfamiliasemancipariinvitusnoncogitur)zdająsięprzewidywać
przynajmniejbraksprzeciwusynawobecdziałaniapodjętegoprzezojca;wypowiedź
tajestjednakodnoszonadostanuprawapoklasycznego;Seneca,Controversia,2.1.19:
nQuidenimadamittendumpatreminterest,utrumeiiciarantransferar?Sinonlicet
recusare,curpotiusabdicasmequamtradis?”Tekstwypowiadasyn,którymazostać
emacypowany,gdyżsprzeciwiłsięzamierzonejprzezojcaadopcji.WypowiedźSeneki
zdajesięzakładaćbrakmożliwościprzeciwstawieniasięwoliojca.Brakujejednak
tekstuprawniczego,którywypowiadałbysięwtymtonie.NatomiastMarcianus
wD.1.7.31stwierdza,żesyninpotestateniemaśrodkównaciskunaojcawcelu
wymuszeniaemancipatio.
9Przyjęcietezyowrogimwobecsynacharakterzeemancipatioparadoksalnie
prowadzidoprzekręcenianajczęściejpodawanejracjiwprowadzeniazapisutab.4.2a,
